Wat als de markt 50% daalt?

Eens in de zoveel tijd sta ik kort stil bij de vraag: wat betekent het als de markt nu 50% daalt? Dat is niet bedoeld om mezelf te pijnigen, maar om even stil te staan bij de risico's die ik neem. Immers, een groot deel van ons geld zit in beleggingen om het zoveel mogelijk te laten groeien. Zo'n vraag helpt mij dan om te bepalen of ik het nog ok zou vinden als er nu een beurscrash plaatsvindt. Als ik dan heel zenuwachtig wordt, weet ik dat ik wellicht teveel beleg.

Waarom nu deze vraag? Met de rentes op hoge waarden, inflatie nog steeds flink aanwezig, het afzakken van de Nederlandse economie in een kleine recessie en mogelijke problemen in China, beginnen de 'beursgoeroes' zich weer te roeren. Want is alles niet erg overgewaardeerd? Staan we niet aan de vooravond van een nieuwe beurscrash? En kun je je portfolio niet beter gaan hedgen of spaargeld aanhouden? Allemaal valide vragen, maar wel met een hoog koffiedik-gehalte als je het mij vraagt. Hoe dan ook, het rommelt wel in de markten. Tijd dus om even te toetsen of ik me ok voel bij een flinke daling.

Kijkend naar mijn eigen portfolio (marktwaarde vs inleg), heb ik onderstaande overzichten:

De blauwe lijn is mijn inleg, de rode lijn de waarde. Als ik dit omzet naar winstpercentages krijg ik onderstaande plaatje:

Van 2018 tot 2020 steeg de winst geleidelijk tot 16% eind 2019 (met een kleine dip naar -6% eind 2018). In maart 2020 kwam corona en daarmee ook het dieptepunt van mijn portfolio met een dip naar -18%. Met nog een paar dips rond die tijd krabbelde de boel weer op om eind 2021 te eindigen op een all-time-high van 32% winst. Toen kwam er iets met Rusland/Oekraïne en inflatie/rentes, waarna de klad er weer in kwam. Afgelopen maanden zijwaartste de winst van mijn portfolio rond de 20% met nu zo'n 23%. Ondanks de grote dip in 2020 en het beperkt aantal jaren (5,5) zijn er meer winst- dan verliesperiodes en stijgt de winst over het algemeen.

Terug naar de vraag van dit artikel: wat nu als de markt 50% daalt? Een korte berekening laat zien, dat ik dan 38% in de min kom te staan. Voor degenen die het niet door hadden: nee het is niet 23% winst min 50% daling (dus -27%). Even een rekenvoorbeeldje:

• Je hebt 10k ingelegd en je portfolio staat op 12,3k (23% winst)
• Als de markten 50% zakken staat je portfolio op 6,15k (12,5 gedeeld door 2)
• Nu sta je op 3,85 verlies, dus -38% (3,85k gedeeld door 10k)

Nu komt er in een jaar ook nog dividend binnen, die de koersdalingen en het verlies wat dempen. Maar hoe dan ook, -38% is een flike dip. De grootste dip die ik ooit heb meegemaakt is -18% (op maandbasis, op dagbasis waren de getallen soms richting -20-25%).

De belangrijkste vraag is dan: wat doe ik in zo'n geval? Allereerst: ik zal zeker niet blij zijn als zoiets gebeurt. Een groot deel van ons geld zit in beleggingen en -38% is niet iets om blij van te worden. Aan de andere kant is het een papieren verlies en vaak herstellen markten snel.

In zo'n situatie zijn er maar twee dingen die ik doe: blijven zitten (geschoren worden) en bijkopen. Hoe diep de crash/dip ook is, uiteindelijk zullen de markten herstellen, want bedrijven zullen winst blijven maken. Het is dan spannend, maar net als bij corona zou ik stapsgewijs in de markt stappen om later mee te liften op de stijgingen. Dat kost me dan een half of heel jaartje aan negatieve resultaten, maar dat is dan maar zo. Dat heeft me de vorige keer geen windeieren gelegd, met een winst van 32% zo'n twee jaar later.

Waar staat jouw portfolio als de markt 50% daalt? En heb je helder voor jezelf wat je dan doet?

Processen vs doelen

Goede voornemens, wie heeft ze niet ooit eens gemaakt? Je wilt iets veranderen aan je leven en stelt doelen voor jezelf. Vanuit mijn werk en eigen verleden was ik vaak bezig met doelen. En dan het liefst uitdagende doelen, die mij hielpen het maximale uit mezelf te halen. Dergelijke doelen horen dan ook "smart" te worden gemaakt (specifiek, meetbaar, acceptabel, realistisch en tijdgebonden). Hoe smarter, hoe meer kans om ze te bereiken!

De laatste jaaren begin ik daar echter steeds meer vanaf te stappen. Misschien is het mijn leeftijd (iets met controle loslaten), maar ik begin steeds meer te geloven in "processen" of een "levensstijl" i.p.v. het stellen van doelen. Ik ben steeds sterker van mening, dat ik met kleine aanpassingen in mijn leven veel meer bereik dan met het stellen van doelen. Een paar voorbeelden:

Een boek over afvallen kan ik in 1 bladzijde schrijven: minder eten, meer bewegen. Je kunt je dus als doel stellen "ik wil x kilo afvallen over y weken", maar dat helpt niet. Ten eerste legt het een enorme drempel op qua werk/moeite die je moet doen om dat te bereiken. Daardoor zullen je lichaam en onderbewuste gaan protesteren. Ten tweede kan het zomaar zijn dat je het niet haalt, omdat je bijvoorbeeld flink ziek bent geworden of om andere redenen. Heb je dan gefaald omdat je het niet gehaald hebt? Volgens mij niet. Wat wel helpt, is je levensstijl aanpassen en voor jezelf besluiten: "ik ontbijt iedere ochtend met havemout en kwark, wandel 's avonds minimaal 20 minuten, neem voortaan de trap i.p.v. de lift en eet na 20u niets meer". Dat zijn kleine veranderingen in je leven. Als je die lange tijd volhoudt, val je vanzelf die x kilo af. Daarnaast heb je nog als voordeel dat deze kleine veranderingen gaan wennen en daarmee wellicht een onderdeel worden van je leven.

Nog een voorbeeld. Ik kan willen dat ik over 20 jaar een miljoen op mijn bankrekening heb staan. Dan kan ik dat grote doel gaan opdelen in kleine doelen, dat helpt. Maar dan nog is het afhankelijk van veel aspecten en financiële mee- of tegenvallers in mijn leven. Beter kan ik voor mezelf stellen: ik geef zo min mogelijk uit en wil iedere maand x bedrag van ons inkomen beleggen. De kans dat ik daarmee over 20 jaar een flink bedrag heb, is aanzienienlijk zonder dat ik opkijk tegen een enorm groot doel.

Nu zijn dit slechts voorbeelden, maar ik begin dit bij veel dingen te zien. Of het nu gaat om geld, onze tuin op orde houden of een bepaald doel bereiken: als ik mijn levensstijl aanpas met kleine processen (stapjes die ik vandaag al kan doen) in plaats van grote doelen te stellen, werkt dit veel gemakkelijker. Ik hik niet tegen een groot doel aan (waarom denk je dat het meerendeel van de goede voornemens in februari al zijn gestopt?) en het zijn simpele aanpassingen, die onderdeel worden van mijn leven. Deze kleine stapjes maken samen een groot verschil.

Ik denk dus steeds meer in processen of stapjes i.p.v doelen. De jaarplannen op mijn blog noem ik inmiddels ook al "plannen" i.p.v. "doelen". Het geeft meer een richting aan, geen eindpunt. Misschien moet ik zelfs dat helemaal loslaten en het vooral definiëren als kleine processtapjes die uiteindelijk tot mijn doel leiden.

Wat werkt voor jou het beste, grote doelen of kleine processtapjes?

Op weg naar meer belasting op vermogen

Vorige maand vond ik viavia (welke weg precies weet ik niet meer) een linkje naar een kamerdebat (commissiedebat) van februari dit jaar. Onderwerp was de vermogensverdeling in Nederland. Aangezien ik nergens in het nieuws over een dergelijke discussie had gelezen, was ik benieuwd waar dat over ging en wat er besproken is.

De aanleiding van de discussie was, dat er geen integraal vermogensbeleid is, waardoor bij verschillende discussies steeds maar een deel van het van het vraagstuk wordt belicht. Dit gaat bijvoorbeeld over vermogen opbouwen via eigen huis, pensioenen, het nieuwe belastingstelsel en toeslagen. Oftewel: men wil naar een integraal beleid komen rond vermogen in Nederland. Daarvoor werd een werkgroep opgericht, met als doel "in kaart te brengen hoe we naar de vermogensverdeling en -ongelijkheid moeten kijken en of een maatstaf hiervoor een rol moet spelen in het besluitvormingsproces en zo ja, welke dan. Ten slotte worden beleidsopties geïdentificeerd die de vermogensverdeling beïnvloeden."

En ja hoor, daar is hij al in de tweede regel van de inleidende brief: "vermogensongelijheid". Iets waar ik in mei al een persoonlijk artikel over heb geschreven, aangezien ik vind dat tegenwoordig veel zaken al snel op "ongelijkheid" worden gegooid. i.p.v. een "verschil". 

Maar goed, terug naar het debat. Een debat over vermogen is prima natuurlijk. Zoals ik vaker heb gesteld: ik vind het prima om als particulier belasting te betalen, maar wel graag in bepaalde mate. Sommige mensen vinden dat vermogensgroei hetzelfde moet worden belast als loon. Ik snap de stelling wel, maar blijf van mening dat we al voldoende belasting betalen in Nederland. Hoe meer salaris je krijgt, hoe meer je al belasting betaalt over je inkomen. Een extra vermogensbelasting zal volgens mij ook bedrijven en investeerders wegjagen uit Nederland, wat niet ten goede komt aan de ontwikkeling en economie (denk aan Unilever en Shell).

Los van de inhoudelijke discussie of je het daar wel of niet mee eens bent, gingen bij het lezen van de stukken een aantal keer mijn wenkbrouwen omhoog. Ondanks dat men geen integral beleid zegt te hebben, lees je in de stukken precies terug wat het gewenste beleid gaat worden in de toekomst. Ik citeer wat zinnen uit de rapporten:

"In de discussie over wie de rekening straks moet betalen van de coronaschulden wordt er steeds nadrukkelijker gekeken naar vermogende particulieren naast grote winstmakende bedrijven"

"De uitkomsten van de studie ondersteunen het breed gedragen beeld dat er serieuze stappen nodig zijn om de vermogensongelijkheid te verkleinen."

"Voor het overgrote deel van de Nederlandse bevolking geldt dat sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. De 1% huishoudens met de hoogste inkomens vormen hier volgens deze studie een uitzondering op. 

...

Tegelijkertijd is juist de inkomensongelijkheid in Nederland ten opzichte van andere landen beperkt. Zeker na herverdeling door de overheid behoort de inkomensongelijkheid in Nederland tot de laagste van Europa."

"Huishoudens met hoge inkomens, vooral de top 1%, verkrijgen hun inkomen vaak op een andere manier dan de rest van Nederland. Waar de meeste Nederlanders hun inkomen verkrijgen uit loon, toont het onderzoek van het CPB aan dat voor de hoogste inkomensgroep het inkomen ook voor een aanzienlijk deel bestaat uit winsten en rendement op kapitaal en welke gevolgen dit heeft voor de belastingdruk bij deze groep. Dit geeft het kabinet een beter inzicht in de belastingdruk voor deze groep huishoudens en een betere basis voor toekomstig beleid. Het kabinet is van mening dat er serieuze stappen gezet moeten worden om inkomen uit werk en vermogen gelijker te belasten. In het begin van de 21e eeuw was het inzicht van economen dat het niet wenselijk is om vermogen zwaar te belasten. Dit zou leiden tot een uitvlucht van deze vermogens naar landen waar de belasting op winst en vermogen lager is. Dit zien we ook gebeuren: vermogens worden verplaatst naar landen met lagere belastingen."

"Om belastingconcurrentie tussen landen tegen te gaan, is in veel westerse landen de belasting op (inkomen uit) vermogen verlaagd. Door in Europees verband (of zelfs wereldwijd) samen te werken, kan dit worden tegengegaan. Een voorbeeld hiervan is het voorstel om wereldwijd een minimumtarief voor belasting op winst te hanteren van 15%. Het kabinet is hier voorstander van."

"...zowel box 2 als box 3 gaan meetellen voor de algemene heffingskorting. Door deze aanpassingen zullen winst en inkomen uit vermogen meer worden belast."

Wat lees ik hier uit:

• Winst op vermogen gaat hetzelfde belast worden als inkomen, in ieder geval minimaal 15%
• Box 2 en 3 gaan daarin ook meetellen
• Men ziet de 1% huishoudens met hoogste inkomens als uitzondering op de regel "sterkste schouders, zwaarste lasten"
• Men is blijkbaar op zoek naar een manier om de opgelopen coronaschulden te betalen

Ondanks dat het nog een debat is, staat hier toch redelijk duidelijk uiteengezet waar men naartoe wil. Zelf ben ik daar niet zo'n voorstander van. Een voorbeeldje: je hebt als huishouden goed je best gedaan en zuinig geleefd. Nadat je al belasting hebt betaald over je salaris, betaal je belasting over de producten die je koopt. Ondanks de opgelopen inflatie weet je nog €500 per maand te sparen. Dit zet je weg tegen 4% rente per jaar, dus krijg je daar €240 rente op. Afhankelijk van hoe je "winst" definieert (laten we de rente aannemen als winst) moet je dus ook nog even €36 (15% van €240) betalen, eventueel bovenop de vermogensbelasting. Oftewel: goed gedrag (sparen) wordt gestraft.

Wij vallen niet in de 1% huishoudens met hoogste inkomens, maar toch heb ik hier mijn vraagtekens bij. Ik snap dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen, maar is dat niet nu al zo? Het voelt voor mij als weer een extra belastingmaatregel op het steeds kleiner wordende deel van je salaris dat je overhoudt.

Hoe kijken jullie tegen bovenstaande discussie aan?

Dividend update - juli 2023

En toen was de maand juli ook alweer voorbij. Met een erg wrange nasmaak dit jaar. De zomervakantie, waar we zo naartoe hadden geleefd, viel letterlijk in het water met veel schade aan onze auto en vouwwagen. Komende week gaan we weer beginnen met werken, alleen zijn we niet echt afgeschakeld. Afgelopen dagen hebben we nog wel leuke dingen gedaan, maar toch moest er nog veel geregeld worden. Eens kijken of we komende weken nog wat tijd kunnen vrijmaken om te ontspannen. Laten we eens kijken of juli qua dividend beter uit de bus is gekomen dan onze vakantie.

Dividend-inkomsten

Hieronder de dividend-inkomsten van afgelopen maanden (netto in euro's, dus eventueel omgerekend vanuit dollars). 

Samengevat:

• Dividend juli: €371
• Dividend heel 2023: €2412
• Jaarlijks (forward) dividend: €4019 of 4211 EUR+USD (excl. belasting)
• Yield on cost: 4,2%

Zo te zien heeft het dividend het in juli beter gedaan dan onze vakantie. Met €371 hebben we 61% meer dividend ontvangen dan vorig jaar, erg lekker! Dit komt vooral door de inleg in ETF ISPA afgelopen jaar, maar ook verhogingen van individuele aandelen beginnen bij te dragen. Omdat het dividend van juni zoveel groter is dan andere maanden, heb ik de vertikale as maar even wat ingekort zodat de bijdrage van andere maanden beter zichtbaar blijft.

Qua forward dividend ben ik ook erg tevreden, in EUR+USD al over de 4200 heen, oftewel goed op weg om mijn dividendplannen voor 2023 te gaan halen.

Dividend-veranderingen

Afgelopen maand zijn de volgende veranderingen aangekondigd:

• J.M. Smucker (SJM): +3,9%

De verhogingen deze maand zijn zelf ook op vakantie zo te zien :-)

Portfolio en aankopen

Zie deze pagina voor een portfolio overzicht. Deze maand heb gekocht:

• SPDR S&P U.S. Dividend Aristocrats ETF (SPYD): 25st
• Pepsico Inc. (PEP): 6st

Pepsi is een nieuw positie, gekocht van het dividend van juni. Waarom ik deze heb gekocht? Ik ben al jaren belegd in Coca-Cola, omdat ik in het bedrijf geloof en omdat ik het lekkerder vind dan Pepsi. Ondanks dat, bleef het kriebelen, zeker omdat de dividendgroei van Pepsi over de jaren heen groter is dan Coca-Cola. Samen zijn het twee gigantische reuzen die een groot deel van de consumer markt beheersen. Na een recente kleine dip heb ik nog eens naar Pepsi gekeken en het aandeel gekocht met het dividend van juni. In feite was dit dus een "gratis" aankoop, die nu ook kan gaan bijdragen aan het dividend.

Samenvatting

Een mooie maand qua dividend met maar liefst een 61% verhoging t.o.v. vorig jaar. Ook qua forward dividend zijn we goed op weg richting de 4400 EUR+USD. Daarnaast ook nog uitbreiding van mijn portfolio met een "gratis" aankoop van Pepsi. Oftewel: erg tevreden met deze maand.

Hoe was jullie maand qua dividend?

Het nut van verzekeringen - met update

Zo, wij zijn weer thuis na onze geweldige vakantie in noord-Italië. Na regen, storm en hagelstenen zo groot als sinaasappels ziet onze auto (net 3 maanden geleden gekocht) eruit als een poffertjespan, zitten er scheuren in ramen en is onze tent lichtelijk ontwricht. Daarnaast hebben onze kinderen (en wijzelf ook een beetje) een afkeur ontwikkeld van onweer en hagel. Maar goed, we leven nog en zijn weer thuis.

Hoe zijn we thuisgekomen? Na overleg met Carglass en lokale garages werd ons geadviseerd om met de scheuren en paar sterren in de voorruit naar huis te rijden. Er waren simpelweg geen ruiten meer in noord-Italië en de voorruit zou niet verder barsten of naar binnenkomen vanwege de gelaagdheid. Na een proefrit van een paar uur langs lokale garages over allerlei wegen, voelde ik me daar ook goed bij. Ironisch eigenlijk, want datzelfde Carglass maakt meestal reclame, dat je een sterretje snel moet komen maken. Nu hebben we dus prima 1100 km met een paar sterren en scheuren gereden.

Waarom hebben we daarvoor gekozen? Ten eerste wilde ik ons gezin veilig thuis hebben. We hadden kunnen wachten op busvervoer, maar het was niet duidelijk hoe dat ging lopen. Ten tweede zagen we, dat er dit weekend wederom slecht weer op komst was. En dat blijkt: modderstromen, nieuwe regen- en hagelbuien. Het was duidelijk, we waren er klaar mee. Dan maar een paar dagen eerder naar huis.

Daarnaast werd het ons snel duidelijk, dat we initieel niet geholpen werden. Hoe goed het nu ook is, dat er mensen met bussen worden opgehaald en hoe mooi de ANWB zichzelf nu als reddende engel in de schijnwerpers zet op nu.nl, wil ik wel even toelichten hoe het echt ging:

• ANWB alarmcentrale (ik citeer): "nee meneer, de ANWB kan niets voor u betekenen. ANWB helpt alleen in geval van pechhulp aan uw auto, dit is geen mechanische pech".
• Reisverzekering (Promovendum), letterlijk: "We zitten met onze handen in het haar, niemand weet wat er moet gebeuren. We wijzen iedereen op hun eigen zelfredzaamheid. Misschien is het goed dat dit een keer gebeurt, dan kan er eindelijk eens met intern personeel worden opgeschaald".
• Autoverzekering (Promovendum): "Wij kunnen u helaas geen vervangend vervoer aanbieden, ook niet als de auto naar Nederland wordt gehaald. Vervangend vervoer geldt namelijk tijdens de reparatie, en transport naar Nederland geldt niet als een reparatie-periode".

We zaten echt met open mond te luisteren naar bovenstaande. Als we al iemand aan de lijn kregen, na 183 wachtenden voor ons (of drie keer van de lijn waren gegooid). Dat het druk is, snap ik. Dat het een (blijkbaar) unieke situatie is, snap ik. Dat we onszelf zo goed mogelijk moeten redden, snap ik ook. Maar dat er gelijk naar kleine lettertjes wordt verwezen en NUL hulp wordt geboden als er stront aan de knikker is, terwijl we iedere maand flink betalen aan verzekeringen, dat gaat er bij mij niet in. Er was geen plan, er was geen protocol, er waren afdelingen die niet met elkaar kletsten. Het was simpelweg een puinhoop. En dat kan, maar dan moet je niet op nu.nl of in andere media als bokito op je borst gaan kloppen (hè, ANWB), dat je mensen uit de regio aan het "redden" bent. Voorgaande gebeurde trouwens niet alleen bij ons, dit heb ik bij veel Nederlanders teruggehoord.

Maar goed, bovenstaande is mijn persoonlijke frustratie. Het laat me wel nadenken over verzekeringen.  Verzekeringen zijn er in mijn ogen voor om zaken af te dekken, die je zelf niet wilt dragen (financieel of vanuit verantwoordelijkheid) en om hulp te geven als het nodig is. Aan de ene kant moet je dus goed bekijken of je niet onderverzekerd bent of kleine lettertjes hebt. Aan de andere kant, waarom zouden we uberhaupt verzekerd zijn als je niet geholpen wordt, of als de case als hefboom wordt gebruikt om een intern personeelstekort op te lossen?  Het voelt dus nog dubbel.

Het belangrijkste is, dat we weer thuis en gezond zijn. Nu eerst de auto laten fixen en kijken of hij economisch total loss wordt verklaard of niet. Een vakantie naar noord-Italië zullen we voorlopig overslaan.

Hebben jullie weleens in een benarde situatie gezeten en werd je toen goed geholpen door je verzerkeraar(s)?

## update 3-8-2023 ##

Tot mijn verbazing kreeg ik vandeweek een mailtje van Promovendum. Ik citeer:

"Beste ‘Groeigeld’,

Vandaag zagen wij uw blog die u heeft geschreven over het volgende onderwerp: ‘Het nut van verzekeringen’. We vinden het erg om te lezen dat uw vakantie eerder is beëindigd door de weersomstandigheden die u heeft ervaren in Noord-Italië. Wij hopen dat u en uw gezin inmiddels van de schrik zijn bekomen.

 

Blog over ervaring met Promovendum

In uw blog geeft u aan dat u met ons contact heeft gehad over uw reis- en autoverzekering. Dit contact was helaas verre van positief. Op basis van uw ervaring komen we graag met u in contact om de ontstane situatie te bespreken. U kunt ons bereiken via ... en vragen naar de afdeling Klanttevredenheid.

 

Wij hopen spoedig van u te vernemen!

 "

Ik heb de persoonlijke gegevens weggelaten, want dat vind ik niet nodig. Nu vind ik het aan de ene kant netjes, dat Promovendum mij probeert te bereiken over onze ervaringen. Aan de andere kant vind ik het wat vreemd. Dus verzekeraars zijn actief mijn blog aan het lezen om zo te reageren op negatieve ervaringen?! Interessant, op zijn zachtst gezegd. Dat versterkt alleen maar mijn beeld, wat ik hierboven al schreef: blijkbaar zijn ze actief bezig met welk beeld ze in de media komen, terwijl de praktijk er anders uitziet. Nu beschouwde ik mijn blog als persoonlijk, met mijn beslommeringen en onbelangrijk in de rest van de wereld. Blijkbaar wordt het toch wat intensiever gevolgd dan ik dacht. Interessant dus, ook voor collega-bloggers.

Ik heb ze netjes geantwoord, dat ik anoniem wil blijven. Daarnaast vraag ik me af in hoeverre wij als gezin en andere mensen beter geholpen gaan worden door een contact met afdeling Klanttevredenheid. Volgens mij staat hierboven prima beschreven wat er misging. Doe er je voordeel mee voor een volgende keer.