Is ons pensioen wel zo rendabel?

De laatste tijd zijn er veel berichten over ons pensioenstelsel. De bevolking die sneller of minder snel oud wordt, ZZP'ers zonder pensioen, wel of geen pensioenakkoord, kortingen, en ga zo maar door. Waar de gemiddelde Nederlander het lastig of eng vindt om zelf te beleggen, leggen we iedere maand vrolijk een flink bedrag in ons nationale beleggingsfonds: ons pensioen. Want wat denk je dat je pensioenverzekeraar doet met jouw geld? Juist, gewoon beleggen. Is het dan niet vreemd dat we bijna nooit naar ons pensioenoverzicht of UPO kijken, met de vraag: is ons pensioen wel zo rendabel?

Een bierviltje-berekening, uitgaande van werk in loondienst:

• Stel je legt iedere maand €250 via je salaris in je pensioenfonds (werknemers deel)
• Bij een gemiddeld pensioen is dat 1/3e deel, je werkgever legt 2/3e deel in
• Totaal leg je dus €750 per maand in je pensioenfonds
• Na 45 jaar werken heb je €405k ingelegd

Wow, wat een bedrag! Daar kan ik ruim 10 jaar van leven (met €38k per jaar opmaken). 

Maar...dit is slechts je inleg. Wat als je dit zelf 45 jaar lang had belegd:

• €750 per maand inleg, 45 jaar lang
• 6% koersgroei per jaar (meerjarig gemiddelde)
• 5% dividend (heel realistisch), 0% dividendgroei
• Resultaat: €3,2 miljoen vermogen, €11k aan dividend per jaar

Holyyyy.....3,2 MILJOEN??? Daar kan ik alleen al 84 jaar van leven, en daarnaast krijg ik nog eens bijna €11k per jaar aan dividend.

Ok, laat ik wat conservatiever zijn:

• €600 per maand inleg, 45 jaar lang
• 0% koersgroei per jaar (Shell bijvoorbeeld)
• 5,5% dividend
• Resultaat: €1,4 miljoen vermogen, €78k aan dividend per jaar

Zelfs de conservatieve berekening levert enorme resultaten op! Het kan zijn dat ik ergens een foutje maak, maar:

a) Hoe kan het dat 45 jaar zelf beleggen een veel hoger rendement oplevert dan inleg in een pensioenfonds? Waarschijnlijk belegt mijn pensioenfonds defensiever dan ik, en gaan ze vanuit dat ik nog 40 jaar leef. Maar dan nog.

b) Als ik 10-15 jaar na mijn pensioenleeftijd omval, is er nog een flinke pot over. Dan heb je nog nabestaandenpensioen, maar dat haalt dit bij lange niet.

Mijn conclusie: laat mij maar iedere maand mijn inleg beleggen. Dan heb ik meer rendement, minder kosten, meer vermogen, en gaat mijn vermogen direct naar mijn nabestaanden. Ik ben dus voor het regelen van een eigen pensioenpot.

--------------
Extra toevoeging:
Na onderstaande (goede) discussie lijkt bovenstaande vergelijking wat kort door de bocht. De gemiddelde inleg per maand in NL zal lager zijn en mijn pensioenfonds belegt veel defensiever. Dat maakt de opbouw een stuk lager via een pensioenfonds. De vergelijking tussen 100% aandelen en een pensioenfonds is dus niet helemaal eerlijk. Ondanks dat, lijkt het me het toch beter om zelf iets op te bouwen dan via een pensioenfonds, om dezelfde redenen als hierboven.


Zijn jullie ook voor het regelen van een eigen pensioenpot?

Saai of dankbaar?

Deze blog gaat over investeren voor later. Ondanks alle berekeningen en vergelijkingen, is het in de praktijk vrij saai:

• Ik zoek kansen in dividend-aandelen
• Wacht tot mijn salaris er is
• Dan maak ik €500 (plus besparing) over naar onze hypotheekverstrekker
• Koop dan de geselecteerde dividend-aandelen
• Vervolgens werk ik mijn Excel-overzicht bij

En volgende maand begin ik weer vooraan.


Als ik dit maand op maand, jaar na jaar blijf doen, ben ik op weg naar een mooie financiële toekomst. Uiteindelijk is het een proces van lange adem en doorbijten. Best saai dat investeren ;-)

Het begint bijna mechanisch te worden (wat ook niet verkeerd is, emoties en beleggen gaan niet goed samen). Wat ik bij mezelf merk, is dat ik moet oppassen het "normaal" te gaan vinden. Ondanks dat ik iedere maand hetzelfde proces doorloop, probeer ik steeds bewust te zijn van het feit dat we dit kunnen doen. Er zijn namelijk heel veel mensen (ook in Nederland), die iedere maand de eindjes aan elkaar moeten knopen. Die helemaal geen geld over hebben om ergens voor te sparen, laat staan dat ze kunnen of durven nadenken over investeren. Dat ik bovenstaande iedere maand kan doen, voelt soms als asociaal luxe.


Vandaag is Thanksgiving in Amerika. Volgens mij kunnen we best wat vaker stilstaan bij de luxe, die we als (kleine) investeerders/beleggers hebben. Dat het uitzonderlijk is, dat we dit iedere maand kunnen doen. Een soort dankbaarheid, zodat het niet te normaal wordt.

Hoog-dividend versus dividend-groeiers

Een aantal keer kreeg ik de opmerking om meer stabielere dividend-groeiaandelen te kopen, in plaats van hoog-dividendaandelen. Ondanks dat dividendgroeiers op termijn meer inkomsten genereren (zie deel 2 van mijn Masterplan), blijf ik (zeker in het begin) geïnteresseerd in hoog-dividend aandelen. Ze leveren mij nu namelijk veel dividend op. Is dat op termijn verstandig? Tijd voor een vergelijking.

Vergelijking

Stel je hebt drie soorten aandelen:

• A: 10% dividend, 0% dividendgroei per jaar (hoog-dividend, geen groei)
• B: 3.5% dividend, 5% dividendgroei per jaar (middel-dividend, middel groei)
• C: 2% dividend, 10% dividendgroei per jaar (laag-dividend, hoge groei)

En je maakt de volgende scenario's:

1. Eenmalig €1000 inleggen, dividend laten uitkeren
2. Eenmalig €1000 inleggen, dividend 20 jaar herbeleggen
3. Eenmalig €1000 + maandelijks €500 inleggen, dividend 20 jaar herbeleggen

Hierin heb ik voor het gemak geen koersstijging meegenomen, en kijk ik alleen naar het dividend. Dan krijg je onderstaande plaatjes (bovenste rij dividend met de drie scenario's, onderste rij cumulatief ontvangen dividend).

Zoals te zien is, zorgen dividend-groeiaandelen op termijn altijd voor meer dividend dan hoog-dividendaandelen. Cumulatief gezien (totale ontvangen dividend) kan het best even duren voordat je meer dividend ontvangt met dividend-groeiaandelen. Dit komt omdat het ontvangen dividend bij hoog-dividendaandelen in het begin groter is dan bij groeiaandelen.

Koersgroei

In bovenstaande vergelijking heb ik koersgroei niet meegenomen. Dit heeft echter wel impact op hoeveel aandelen je kunt kopen met het herbelegde dividend. Stel dat de koersgroei even hard stijgt als de dividendgroei. Als ik dit meeneem in het laatste scenario:

Aandeel A: 10% dividend, 0% dividendgroei, 0% koersgroei

Aandeel B: 3.5% dividend, 5% dividendgroei, 5% koersgroei

Aandeel C: 2% dividend, 10% dividendgroei, 10% koersgroei

Scenario 3: eenmalig €1000 + maandelijks €500, dividend 20 jaar herbeleggen

Dan krijg ik onderstaand plaatje.

Hmmm....dit ziet er opeens een stuk minder rooskleurig uit voor dividend-groeiaandelen. Het duurt maar liefst 36 jaar(!) voordat dividendgroeiers meer dividend leveren dan hoog-dividendaandelen. Cumulatief gezien leggen ze het helemaal af tegen de hoog-dividendaandelen.
Doordat in deze vergelijking de koers meegroeit met de dividendgroei, kun je hetzelfde aantal aandelen van je herbelegde dividend kopen als bij je eerste inleg (je vermogen stijgt ieder jaar met 10%, maar de koers van het aandeel ook). Bij aandelen die qua koers gelijk blijven, kun je steeds meer aandelen kopen (je vermogen stijgt ieder jaar met 10%, maar de koers van het aandeel niet). 

Als je kijkt naar het vermogen, dan groeit dit bij dividendgroeiers mee met de dividend- en koersgroei, terwijl het vermogen bij hoog-dividendaandelen stilstaat vanaf het moment dat je het niet meer investeert (dividend en koersgroei staan immers stil). Je uiteindelijke vermogen is dus veel groter met dividend-groeiers.

Hier zie je dus het "negatieve" effect van koersstijgingen op het dividend. Zoals ik bij de risico's van mijn Masterplan schreef, zou je als dividend-groeibelegger liever af en toe koersdaling hebben dan koersstijging. Daarentegen is koersstijging natuurlijk altijd positief voor je vermogen.
In mijn Masterplan heb ik koersgroei niet meegenomen. Als de koersen komende 10 jaar blijven stijgen, betekent het dus dat ik minder dividend ontvang dan verwacht. Als dit zo uitpakt, zal ik dus een deel van ons vermogen moeten opeten (zie hier) in plaats van alleen te kunnen leven van dividend. Nog steeds geen slecht scenario :-) Als er af en toe een flinke correctie komt, zal dit effect meevallen.

Risico's

Hoe hoger het rendement, hoe meer risico. Zo ook voor hoog-dividendaandelen. Dit zijn vaak wat riskantere aandelen dan dividendgroeiers. De koers kan flink fluctueren, ze hebben vaak een hogere payout-ratio (verhouding dividend versus winst) met daarmee een meer onzekere toekomst. Dividendgroeiers zijn vaak grote, stabiele bedrijven met jarenlange stabiele bedrijfsvoering. Die zullen dus niet zomaar omvallen (al zijn de laatste tijd voldoende voorbeelden waar het minder goed afloopt, denk aan General Electric).

Conclusies

• Zonder koersgroei in beschouwing, leveren dividend-groeiaandelen op termijn altijd meer dividend dan hoog-dividendaandelen.
• Met koersgroei in beschouwing, leveren hoog-dividendaandelen meer dividend dan dividend-groeiaandelen.
• Aandelen met gemiddeld dividend en gemiddelde groei presteren vrijwel altijd slechter dan de andere twee. Ik kan me dus beter richten op de laag-dividend / hoge-groei.
• Hoog-dividendaandelen zorgen voor een dividend-boost aan het begin van je portfolio.

Bovenstaande is de reden, dat ik af en toe hoog-dividendaandelen koop. Klopt, het is een risico (omvallen, verlagen van dividend) en de koers stijgt vaak veel minder hard (of helemaal niet). Maar ze zorgen wel voor een mooi dividend in de beginperiode van mijn portfolio, waarmee ik nieuwe groei-aandelen kan kopen.

Mocht ik nog ergens wat gemist hebben, dan zie ik dat graag in de comments voorbij komen. 


Nemen jullie ook weleens hoog-dividendaandelen in je portfolio? Of kies je echt alleen voor dividend-groeiers?

Pensioenonderzoek

Een paar dagen geleden kwamen links en rechts berichten voorbij, dat steeds meer mensen eerder willen stoppen met werken. Dit was de conclusie van de pensioenmonitor van de website Wijzer In Geldzaken (initiatief van de overheid).


Een aantal interessante conclusies uit het onderzoek (ik citeer):

• De pensioenkennis van de Nederlandse beroepsbevolking blijft beperkt

• Driekwart van de Nederlandse beroepsbevolking neemt nu al financiële maatregelen met oog op het pensioen

• Ondanks bewustzijn, neemt men niet altijd de benodigde maatregelen 

• Veel mensen willen eerder stoppen dan de AOW-leeftijd

Enkele (naar mijn idee) opmerkelijke statements uit het onderzoek (weer citaten):

• Over het algemeen maakt men zich geen of weinig zorgen of men na pensionering voldoende geld heeft om normaal te kunnen leven (73%).

• Men verwacht meer inkomen nodig te hebben bij pensionering dan men denkt te krijgen

• De AOW-leeftijd is vaker hoger dan men verwacht (79%)

• Diverse maatregelen worden nu vaker genomen dan in 2016: sparen (54%), vermogen opbouwen via de eigen woning (43%) en zorgen voor minder uitgaven te zijner tijd (14%).

• De helft van de beroepsbevolking (52%) weet dat zij zich eigenlijk beter zouden moeten verdiepen in hun financiële situatie na pensionering

• 72% van de beroepsbevolking wil graag eerder dan de AOW-leeftijd stoppen met werken, gemiddeld bijna 6 jaar eerder. De helft van degenen die eerder willen stoppen, heeft nog geen maatregelen getroffen, terwijl bijna driekwart van hen aangeeft dat dat eigenlijk wel nodig is.

Overdreven gezegd staat hier dus: wij Nederlanders willen massaal eerder stoppen met werken, maar we doen er bijna niets aan. Ook hebben we vaak geen idee of we later rond kunnen komen, maar daar maken we ons weinig zorgen over.


Dat is toch bizar?! Hoe kun je nu iets graag willen (eerder stoppen met werken) zonder dat je een beeld hebt van wat je nodig hebt, laat staan zonder een plan of actie? Zo kom je natuurlijk geen stap verder. Heldere doelen en een plan helpen je vooruit om dit te realiseren.

Wat me ook opvalt, is dat sparen, aflossen en minder uitgeven als belangrijkste maatregelen worden genoemd. We weten allemaal dat sparen weinig gaat opleveren met deze rentes. Beleggen komt bijna niet terug als maatregel, dus blijkbaar zien we dat niet vaak als optie, terwijl het wel loont.

Het onderzoek is gedaan onder 1.000 mensen uit de Nederlandse beroepsbevolking tussen de 21 en 66 jaar. Een wat beperkte statistische set als je het mij vraagt, maar op zich een leuk overzicht. Hier kun je het hele onderzoek lezen.


Willen jullie ook eerder stoppen met werken? Zoja, wat doe je er nu al voor om dat te realiseren?

Dollar-rekening of niet?

Bij DeGiro (waar ik beleg) wordt gewerkt met valuta-rekeningen. Het geld dat je stort, komt in een euro-rekening (merk je weinig van), waarvan je aandelen kunt kopen. Als je Amerikaanse aandelen koopt, worden de euro's automatisch omgezet naar dollars. Bij verkoop (of dividend) worden de dollars weer omgezet naar euro's.

Je hebt echter ook de mogelijkheid om valutaconversie handmatig te laten verlopen. Hierbij kun je zelf buitenlandse valuta aan- of verkopen via een andere valuta-rekening. Ook dividend-uitkeringen worden dan gestort op deze valuta-rekening. Afhankelijk van hoeveel transacties je doet met buitenlandse valuta, kan het interessant zijn om automatisch of handmatige conversie te doen. Qua kosten zit er namelijk een verschil. 

Aangezien ik redelijk wat dollar-aandelen heb, vroeg ik me af: wat is handiger, automatische of handmatige valutaconversie? Oftewel: dollar-rekening of niet?

Kosten

Kosten aan/verkopen met automatische valutaconversie:

• Aan/verkoopkosten US aandelen: €0,50 + $0,004 * aantal aandelen
• Automatische valuta-conversie: 0,10% (wordt verwerkt in aan/verkoopprijs)

Kosten aan/verkopen met handmatige valutaconversie:

• Aan/verkoopkosten US aandelen: €0,50 + $0,004 * aantal aandelen
• Handmatige valuta-conversie: €10 + 0,02% (wordt verwerkt in aan/verkoopprijs)

Scenario 1: eenmalige inleg

Case: je converteert eenmalig een bedrag, en koopt daar in 1x aandelen van.

De aan- en verkoopkosten zijn vergelijkbaar (aantal aandelen is identiek). Het verschil zit hem in de valuta-conversiekosten. Ik zal de wiskunde besparen, maar je kunt uitrekenen waar het kruispunt van de twee ligt: €12.500. Dus bij een eenmalige inleg vanaf €12.500 loont het om het handmatig om te zetten naar dollars in plaats van automatisch.

Scenario 2: maandelijks versus eenmalige inleg

Case A: je converteert een groot bedrag, en koopt daar in 1x aandelen van

• Aandeel: $10 (eur/usd koers: 1)
• Eenmalige inleg: €15k (dus 1500 aandelen)
• Handmatige conversiekosten: €13
• Aankoopkosten: €6,50
• Totaal: €19,50

Case B: je converteert maandelijks een bedrag, en koopt daar aandelen van

• Aandeel: $10 (eur/usd koers: 1)
• Maandelijkse inleg: €500 (dus 50 aandelen per maand)
• Automatische conversiekosten: €0,50 per maand
• Aankoopkosten: €0,70 per maand
• Totaal voor €15k (30 maanden): €36

Na 20 jaar heb ik €120k ingelegd (12.000 aandelen). De aankoopkosten met automatische valutaconversie zijn dan €288. Als ik dat bedrag in een keer had ingelegd was ik €82,50 kwijt geweest. Een aardig verschil, maar die €120k heb ik niet zomaar liggen. Verder heb je met een eenmalige inleg en conversie geen spreiding in de tijd om aandeel- en valuta-koerswisselingen te dempen (zie hier).

Wat als je eenmalig een bedrag converteert, en daarmee maandelijks aandelen koopt?

Case C: je converteert een groot bedrag, en koopt daar maandelijks aandelen van.

• Eenmalige inleg: €15k (dus 1500 aandelen)
• Handmatige conversiekosten: €13
• Aankoopkosten: €0,70 per maand (bij €500) = €21 na 30 maanden
• Totaal: €34

Geen groot verschil dus vergeleken met case B. Ook geldt weer: met eenmalige conversie heb je geen spreiding in de tijd. Je zou het natuurlijk kunnen overwegen als de euro/dollar op een gunstige koers staat. Maar dan ben je de markt aan het timen.

Dividend herbeleggen

Valuta-conversie vindt ook plaats bij het uitkeren van dividend. Daar heb je echter geen aan/verkoopkosten. De enige reden om hier een dollar-rekening aan te houden, is om valuta-conversiekosten en valuta-koerswisselingen te voorkomen. Het lijkt me namelijk niet logisch als ik $50 aan dividend krijg, wat automatisch wordt omgezet naar euro's, waarna ik er weer Amerikaanse aandelen voor koop.

Een voorbeeld:

• Ik krijg $50 aan dividend
• Dit wordt €41,62 bij een euro/dollar-koers van 1,2 (plus 0,1% conversiekosten)
• De euro-dollar-koers daalt de dagen/weken erna naar 1,15 (-4,17%)
• De €41,62 is dan nog $47,86 waard. Met de conversiekosten erbij wordt dit $47,81
• In totaal kost me dit dus: 0,1% + 4,17% +0,1% = 4,37%

Het aanhouden van een dollar-rekening had me in dit geval 4,37% van het dividend bespaard. Lijkt weinig (4,37% van 5% dividend is slechts 0,2%), maar op een schaal van €38k aan dividend-inkomsten per jaar (mijn doel), is dat toch €1660. Kijkend naar de valuta-fluctuaties per maand over de afgelopen 50 jaar, zit het gemiddeld onder de 2%, maar er zijn zeker maanden bij van 4% tot zelfs 6%.

Dit kan trouwens zowel negatief als positief uitvallen. Ik kan dus een scenario verzinnen, waarin mijn maandelijkse inleg via automatische valutaconversie loopt, en ik de instelling daarna terugzet naar handmatig voor de dividend-uitkeringen. Zo vul ik een dollar-rekening met dividend, waarop ik geen valuta-risico leidt en geen conversiekosten heb. Dit heeft alleen nut, als ik mijn dividend pas later gebruik om US aandelen te kopen. Aangezien ik nu vaak een maand wacht om samen met mijn maandelijkse inleg te kopen, is dat een reële optie.

Conclusies

Wat leren we nu van bovenstaande?

• Als je eenmalig meer dan €12.500 in te leggen hebt, kun je dit beter via handmatige dan via automatische conversie inleggen.
• De kosten van maandelijks inleggen zijn op termijn hoger dan een eenmalige inleg of conversie. Hiermee spreid je echter wel het valutarisico.
• Een dollar-rekening kan op termijn veel rendement schelen bij dividend herbeleggen. Dit heeft alleen nut als er veel tijd zit tussen uitkering en gebruik.

Pfff....ik dacht dat ik een simpele post ging schrijven, maar uiteindelijk is het best een ingewikkeld verhaal geworden. Voorlopig laat ik de instelling op automatische valutaconversie staan. Het kan dus wel handig zijn om in de toekomst mijn dividend op te vangen in een dollar-rekening als ik het een maand laat staan.


Hebben jullie ook een dollar-rekening bij andere brokers en doen jullie daar iets mee?