Vorige maand vond ik viavia (welke weg precies weet ik niet meer) een linkje naar een kamerdebat (commissiedebat) van februari dit jaar. Onderwerp was de vermogensverdeling in Nederland. Aangezien ik nergens in het nieuws over een dergelijke discussie had gelezen, was ik benieuwd waar dat over ging en wat er besproken is.
De aanleiding van de discussie was, dat er geen integraal vermogensbeleid is, waardoor bij verschillende discussies steeds maar een deel van het van het vraagstuk wordt belicht. Dit gaat bijvoorbeeld over vermogen opbouwen via eigen huis, pensioenen, het nieuwe belastingstelsel en toeslagen. Oftewel: men wil naar een integraal beleid komen rond vermogen in Nederland. Daarvoor werd een werkgroep opgericht, met als doel "in kaart te brengen hoe we naar de vermogensverdeling en -ongelijkheid moeten kijken en of een maatstaf hiervoor een rol moet spelen in het
besluitvormingsproces en zo ja, welke dan. Ten slotte worden beleidsopties geïdentificeerd die de
vermogensverdeling beïnvloeden."
En ja hoor, daar is hij al in de tweede regel van de inleidende brief: "vermogensongelijheid". Iets waar ik in mei al een persoonlijk artikel over heb geschreven, aangezien ik vind dat tegenwoordig veel zaken al snel op "ongelijkheid" worden gegooid. i.p.v. een "verschil".
Maar goed, terug naar het debat. Een debat over vermogen is prima natuurlijk. Zoals ik vaker heb gesteld: ik vind het prima om als particulier belasting te betalen, maar wel graag in bepaalde mate. Sommige mensen vinden dat vermogensgroei hetzelfde moet worden belast als loon. Ik snap de stelling wel, maar blijf van mening dat we al voldoende belasting betalen in Nederland. Hoe meer salaris je krijgt, hoe meer je al belasting betaalt over je inkomen. Een extra vermogensbelasting zal volgens mij ook bedrijven en investeerders wegjagen uit Nederland, wat niet ten goede komt aan de ontwikkeling en economie (denk aan Unilever en Shell).
Los van de inhoudelijke discussie of je het daar wel of niet mee eens bent, gingen bij het lezen van de stukken een aantal keer mijn wenkbrouwen omhoog. Ondanks dat men geen integral beleid zegt te hebben, lees je in de stukken precies terug wat het gewenste beleid gaat worden in de toekomst. Ik citeer wat zinnen uit de rapporten:
"In de discussie over wie de rekening straks moet betalen van de coronaschulden wordt er steeds nadrukkelijker gekeken naar vermogende particulieren naast grote winstmakende bedrijven"
"De uitkomsten van de studie ondersteunen het breed gedragen beeld dat er serieuze stappen nodig zijn om de vermogensongelijkheid te verkleinen."
"Voor het overgrote deel van de Nederlandse bevolking geldt dat sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. De 1% huishoudens met de hoogste inkomens vormen hier volgens deze studie een uitzondering op.
...
Tegelijkertijd is juist de inkomensongelijkheid in Nederland ten opzichte van andere landen beperkt. Zeker na herverdeling door de overheid behoort de inkomensongelijkheid in Nederland tot de laagste van Europa."
"Huishoudens met hoge inkomens, vooral de top 1%, verkrijgen hun inkomen vaak op een andere manier dan de rest van Nederland. Waar de meeste Nederlanders hun inkomen verkrijgen uit loon, toont het onderzoek van het CPB aan dat voor de hoogste inkomensgroep het inkomen ook voor een aanzienlijk deel bestaat uit winsten en rendement op kapitaal en welke gevolgen dit heeft voor de belastingdruk bij deze groep. Dit geeft het kabinet een beter inzicht in de belastingdruk voor deze groep huishoudens en een betere basis voor toekomstig beleid. Het kabinet is van mening dat er serieuze stappen gezet moeten worden om inkomen uit werk en vermogen gelijker te belasten. In het begin van de 21e eeuw was het inzicht van economen dat het niet wenselijk is om vermogen zwaar te belasten. Dit zou leiden tot een uitvlucht van deze vermogens naar landen waar de belasting op winst en vermogen lager is. Dit zien we ook gebeuren: vermogens worden verplaatst naar landen met lagere belastingen."
"Om belastingconcurrentie tussen landen tegen te gaan, is in veel westerse landen de belasting op (inkomen uit) vermogen verlaagd. Door in Europees verband (of zelfs wereldwijd) samen te werken, kan dit worden tegengegaan. Een voorbeeld hiervan is het voorstel om wereldwijd een minimumtarief voor belasting op winst te hanteren van 15%. Het kabinet is hier voorstander van."
"...zowel box 2 als box 3 gaan meetellen voor de algemene heffingskorting. Door deze aanpassingen zullen winst en inkomen uit vermogen meer worden belast."
Wat lees ik hier uit:
- Winst op vermogen gaat hetzelfde belast worden als inkomen, in ieder geval minimaal 15%
- Box 2 en 3 gaan daarin ook meetellen
- Men ziet de 1% huishoudens met hoogste inkomens als uitzondering op de regel "sterkste schouders, zwaarste lasten"
- Men is blijkbaar op zoek naar een manier om de opgelopen coronaschulden te betalen
Ondanks dat het nog een debat is, staat hier toch redelijk duidelijk uiteengezet waar men naartoe wil. Zelf ben ik daar niet zo'n voorstander van. Een voorbeeldje: je hebt als huishouden goed je best gedaan en zuinig geleefd. Nadat je al belasting hebt betaald over je salaris, betaal je belasting over de producten die je koopt. Ondanks de opgelopen inflatie weet je nog €500 per maand te sparen. Dit zet je weg tegen 4% rente per jaar, dus krijg je daar €240 rente op. Afhankelijk van hoe je "winst" definieert (laten we de rente aannemen als winst) moet je dus ook nog even €36 (15% van €240) betalen, eventueel bovenop de vermogensbelasting. Oftewel: goed gedrag (sparen) wordt gestraft.
Wij vallen niet in de 1% huishoudens met hoogste inkomens, maar toch heb ik hier mijn vraagtekens bij. Ik snap dat de sterkste schouders de zwaarste lasten moeten dragen, maar is dat niet nu al zo? Het voelt voor mij als weer een extra belastingmaatregel op het steeds kleiner wordende deel van je salaris dat je overhoudt.
Hoe kijken jullie tegen bovenstaande discussie aan?
11 opmerkingen:
Je hebt helemaal gelijk dat elk verschil in Nederland als nel wordt uitgelegd als onrechtmatige ongelijkheid. Wat ik wel mis is je onderbouwing is waarom het zeer onterecht is om vermogensgroei hetzelfde te belasten als loon.
Het gaat hier om risico. Rendement is de beloning voor het risico dat je loopt. En het gekke is: in Nederland is de belasting hoger naarmate je ook meer risico loopt. Hoezo risicomijdende rubberentegelmaatschappij? Op spaargeld bij een bank betaal je nauwelijks belasting meer na de uitspraak van de Hoge Raad. Maar op risicovolle beleggingen gaat de belastingdienst bij voorbaat uit van ruim 6% netto rendement. Dus na aftrek van alle kosten (ETF kosten, broker, beheerder etc), en na verrekening van slechte jaren met (helaas soms dikke) verliezen. Dat is waanzin. Bij een goed gespreide en gemengde portefeuille met aandelen en obligaties maak je niet zo snel ruim 6% netto rendement. Structureel, jaar na jaar. Dan de obligaties. Daarmee haal je een paar procent rendemenent, maar de belastingdienst gaat alvast uit van ruim 6%. Kansloos.
Dus gaat er een heel stuk van het vermogen van beleggingen op (bijna) risicovrije obligaties naar spaartegoeden. En dan roepen ze in Den Haag dat het onterecht is dat banken de rente op spaartegoeden laag houden. Terwijl de lage rente (mede) het simpele gevolg is van een verstoorde markt door overheidsbeleid.
Maar terug naar het risico. Loon is in Nederland verzekerd in dikke arbeidsovereenkomsten voor veelal vaste dienstverbanden met een dikke ontslagbescherming. Komt elke maand netjes op de rekening. Is die zekerheid er ook voor inkomsten uit beleggingen? Dacht het niet. En terecht. Maar het kan niet zo zijn dat de verliezen voor de spaarzame burger zijn, en de winsten direct fors afgeroomd worden. Tot slot box 2: de persoonlijke pensioenpot van veel ondernemers. In eigen beheer opgebouwd als oudedagvoorziening. Wanneer dit belast zou worden (en bij uitkering naar prive opnieuw?), zouden ook de gesloten pensioenpotten van Nederlanders in loondienst belast moeten worden. Als we het toch over eerlijk en oneerlijk hebben...
In Nederland worden beslissingen steeds meer genomen op basis van sentiment, partij-ideologie en de mening van een schreeuwende minderheid. In combinatie met een totaal gebrek aan inhoudelijke kennis (wie heeft er nog economie gestudeerd in de Tweede Kamer? 1 kamerlid meen ik) een gevaarlijke combinatie. De Italiaanse overheid heeft afgelopen week nog ervaren waartoe dat kan leiden.
Ik denk dat wij het huis gaan verkopen.. aan de ene kant blijft er van 4500 euro netto door stijgende vaste lasten en boodschappen 1400 euro netto minder over. Aan de andere kant stijgen de hypotheekrente en de belastingen overal over maar door.
Komt daarnaast dat we minimaal 150000 euro moeten uitgeven om met een hybride warmtepomp in 17,5 graden te kunnen zitten bij 3 graden buiten.
Waar gaat dat geld dan vandaan komen want bij elkaar sparen gaat ons nooit lukken..
En dan willen ze nu ook nog die 25000 euro overwaarde ten opzichte van de hypotheek (Die volledig hypothetisch zijn en waar we geen cent van in handen hebben) gaan belasten.
En waar ga je dan wonen?
@Ties: bedankt voor je uitgebreide reactie. Bij de plannen hiervoor gaat het mij er vooral om, dat goed gedrag (sparen, investeren) wordt gestraft. Daar hoort het risicoverhaal zeker ook bij. Je kunt in NL blijkbaar beter flinke schulden maken dan een zelfstandige financiële basis leggen. In het eerste geval wordt je geholpen, in het tweede gestraft.
Wat je noemt rond pensioenpotten zou ook nog eens een uitkomst kunnen zijn, want waar vallen die onder? Wordt straks de groei van je eigen pensioenpot ook gezien als winst en dus belast?
'Rubberentegelmaatschappij' zal ik onthouden voor eenvolgende keer scrabble ;-)
@anoniem: ik neem aan dat je €15.000 voor een warmtepomp en €250.000 overwaarde bedoelt.
Je huis verkopen lijkt me geen goede optie, tenzij je wilt gaan huren. Het is altijd verstandig om te kijken of je nog ergens financiële ruimte kunt maken. Maar meer belastingen gaan inderdaad meestal niet bij helpen.
Nope..dit huis moet voor 150000 euro worden verbouwd en geïsoleerd om er een hybride warmtepomp in the kunnen zetten. Het dak moet in zijn geheel vervangen om het te kunnen isoleren. Er moet ruimte worden gemaakt onder de vloer, die daarvoor versterkt moet worden.
Er zit 230000 hypotheek op het huis en het is vanwege de compleet van de pot gerukt en kosten om gasloos te worden nog hooguit 255000 euro waard.
Waar we gaan wonen? In een tentje in het bos ofzo. Ons huidige plekje is gewoon onbetaalbaar. En dan te bedenken dat al dat gedoe moet om700m3 gas per jaar de te besparen. Koken, verwarmen en douchen voor 3 personen. Ja we stoken maar 1 ruimte 18,5 graden en alleen als we er zijn en verder alleen bij min 5 of kouder een fractie.
En dan al die uitstoot die dat verbouwen kost. Volgens mij duurt het wel 300 jaar voor het milieu profiteert van dit huis verbouwen.
Lijkt me stug dat je zoveel moet investeren om 700 kuub gas te vervangen. Wij gingen van 1150 kuub gas naar 0 met een enkele airco van 7kW. Die kostte wel €2700.
Als je ook van je warm water gas af wil (5 kuub per maand ofzo), dan zet je nog zo’n warmtepomp boiler mee die je ventilatie gelijk regelt en dan ben je voor €5000 ofzo klaar.
Dat isoleren hoeft alleen als je je verbruik naar beneden wil brengen (wat vaak wel uit kan binnen 20 jaar).
Klinkt alsof je die verduurzaming van je woning gewoon niet moet doen en per jaar gewoon een paar honderd euro meer uit moet geven om de temperatuur iets hoger te zetten. Maar goed, dit is enigzins off topic. On topic: ik ben benieuwd hoeveel van dit soort meetings er zijn in den Haag en wat daar uiteindelijk werkelijk verwerkt wordt in nieuwe wetten.
@anoniem (15-8): dat laatste vraag ik me ook af.
Op korte termijn lijkt het erop dat Nederland in een lichte recessie zakt door de keuzes die zijn gemaakt (landen om ons heen namelijk niet). Daarnaast gaan enkele subsidie-maatregelen in 2024 verdwijnen, zoals hogere energie- en huursubsidie. Ik hoop niet dat bovenstaande een opmaat is om dit soort extra belasting versneld in het leven te roepen, ik heb liever fundamentele oplossingen voor de problemen die nu aan het ontstaan zijn.
Interessante post. Sparen en vermogensopbouw wordt m.i. helemaal niet gezien als goed gedrag. Wel voor jezelf, maar niet voor de overheid/maatschappij. Het wordt eerder gezien als het niet meedoen cq hacken van het systeem. De bedoeling is juist dat we meer uitgeven. Om zo de economie te stimuleren.
@de kleine kapitalist: precies, je zult en moet blijven werken tot je aan het einde neervalt. Zoals Gerhard Hormann volgens mij ooit eens zei: als iedereen zou leven zoals wij doen, dan zou het systeem in elkaar vallen als een kaartenhuis.
Een reactie posten