Beleggingen en aflossing omdraaien?

Iedere maand dat mijn jaarlijkse dividend verder groeit, wordt ik steeds enthousiaster over dividend-beleggen. Ik had nooit verwacht zo snel al boven de €2000 dividend te zitten. Beursdalingen zoals laatst maken me weinig uit, zolang het dividend maar stabiel blijft of groeit.

Om de bal nog sneller te laten rollen, wil ik kijken of ik er nog meer aan toe kan voegen. Of zoals de dividend diplomats zeggen: make every dollar count. Tijd voor een ouderwetse reken-post dus.

Een mogelijkheid is om onze aanpak met aflossen van onze hypotheek en beleggen om te draaien. Op dit moment lossen we iedere maand €500 extra af op onze hypotheek, plus de netto besparing die dat met zich meebrengt. Met 2,45% hypotheekrente (exclusief HRA) zet het echter niet meteen zoden aan de dijk. Mijn vraag is dus: wat is het effect als ik de geplande netto aflosbesparing maandelijks beleg in plaats van extra af te lossen?

Scenario's

Een aantal scenario's:
1. Ik blijf extra aflossen, inclusief de maandelijkse netto besparing
2. Ik blijf extra aflossen, maar met een vast bedrag van €500 en beleg de besparing
3. Ik los helemaal niets meer extra af (alleen onze verplichte maandelijkse aflossing), en beleg de rest

Na flink wat rekenen (bij een annuïteiten hypotheek stijgen de netto maandlasten namelijk als je niet extra aflost, dus dit moet je verrekenen met de besparing) staan hieronder drie figuren. De eerste geeft het hypotheekverloop weer, de tweede onze netto maandlasten (incl. extra aflossingen) en de derde het extra dividendverloop. Bij het dividendverloop stop ik op mijn 56e met inleggen, dus daarna alleen herbeleggen.

Wat leer ik hier nu uit?

Aflossen inclusief besparing

• Hypotheek afgelost op mijn 56
• Continue netto maandlasten
• €0 extra dividend/jr op mijn 56e

Vaste aflossing, besparing beleggen

• Hypotheek afgelost op mijn 62e, dus 6 jaar later
• Dalende netto maandlasten, maar op mijn 56e nog zo'n 70% t.o.v. de vorige situatie
• €2200/jr extra dividend op mijn 56e, groeiend naar €3600/jr op mijn 68e

Niets aflossen

• Hypotheek afgelost op mijn 68e, dus 12 jaar later
• Stijgende netto maandlasten
• €5000/jr extra dividend op mijn 56e, groeiend naar €8000/jr op mijn 68e

Mijn conclusies

Helemaal niets extra aflossen vind ik geen optie. Ondanks de opbouw van meer dividend, zit ik op mijn 56e nog met 50% van de hypotheek en flinke maandlasten.

Bij de twee andere opties lijkt het een afweging te zijn tussen tijd en dividendinkomsten: of ik ben vroeg klaar met de hypotheek en hou vanaf dan maandelijks een flink bedrag over, of ik heb extra inkomsten en ben 6 jaar langer bezig met de hypotheek. 

De €2200 per jaar aan extra dividend valt me echter wat tegen. Ik had verwacht (over 16 jaar) dat het meer zou opleveren. De maandelijkse besparing als de hypotheek volledig is afgelost kan ik ook gebruiken om een extra spaarpotje op te bouwen of om mee te beleggen.

Voor nu blijven we aflossen inclusief netto besparing. Wellicht nemen we een middenweg door te stoppen met extra aflossen op een bepaalde leeftijd of hypotheekbedrag. Dan hebben we de hypotheek het snelste verkleind, met lage maandlasten, waarna we dan een leuke spaarpot kunnen opbouwen. Wanneer dat moment van stoppen is, hangt af van de spaarpot die we op dat moment al hebben.

Zie ik wat over het hoofd bij mijn aanpak/berekeningen? Wat zouden jullie doen?

Nieuwe box 3: deel 2

In mijn vorige post schreef ik over de nieuwe box 3 opzet vanaf 2022. Samengevat:

• beleggers betalen 33% belasting over 5,33% rendement, dus 1,76%
• €1 boven de drempel (€30.864) betekent belasting van je hele vermogen

Op internet lees ik veel ophef bij beleggers. Een hoop mensen die al een eind op weg waren naar financiële onafhankelijkheid, die nu veel langer moeten werken of zelfs weer terug aan het werk moeten. Verder lijkt me de impact voor ZZP'ers die zelf beleggen voor hun pensioen behoorlijk. Het voelt ook bij mij als een bommetje onder beleggen in Nederland. Maar goed, stel dat het voorstel erdoor komt, dan kan ik er weinig aan veranderen. Ik zal dus moeten kijken wat het gevolg hiervan is op ons Masterplan. 

Vergelijking nu en 2022

Waar het nieuwe voorstel veel getallen laat zien, heb ik behoefte aan plaatjes en inzicht. Daarom hieronder twee grafieken, gebaseerd op 100% beleggingen. De eerste laat de effectieve rente zien vanaf bepaald vermogen. De tweede laat het verloop zien van de belasting bij toenemend vermogen (uitgaande van 1 persoon).

Wat haal ik hieruit:

• Je betaalt veel eerder een hoger belastingtarief dan in het huidige stelsel
• Daardoor betaal je met lager vermogen factoren meer (10x) belasting
• Hoe groter je vermogen, hoe meer de belastingen in verhouding gelijk gaan lopen
• Met €300k beleggingen betaal je 70% (1,7x) meer belasting dan nu
• Cumulatief (dus in totaal) gezien betaal je aan extra belasting:
• €3,4k bij €100k
• €11k bij €200k
• €20,6k bij €300k

Dat is een flinke smak geld dat je extra betaalt, maar op een of andere manier valt het me nog mee in dit perspectief. Dat komt denk ik, omdat ik puur heb gekeken naar de 33% belasting op 5,33% rendement. In het huidige stelsel (boven €102k) was dat 30% over 4,45% rendement, dus ook al aanzienlijk. Begrijp me niet verkeerd: ik vind het nog steeds een belachelijke maatregel, die ons veel extra geld gaat kosten.

Impact op ons Masterplan

Om hiermee te beginnen: in ons Masterplan heb ik vermogensbelasting niet meegenomen. Dat is niet zo handig, maar ik zag het meer als een extra kostenpost. Zo zie ik het nieuwe stelsel inmiddels ook: door de extra belasting kunnen we wel evenredig langer doorgaan met opbouwen, of proberen met een evenredig deel minder uit te komen, maar ik hou liever een extra reservering aan op een spaarrekening om dit af te dekken. Bijkomend voordeel van het nieuwe stelsel is dat het spaargeld niet belast wordt. Eens kijken hoe dit in praktijk uitpakt.

Onderstaande grafiek laat de belastingen zien in ons masterplan. Dat gaat uit van €20k initiële inleg, $600 inleg per maand, 0% koersgroei, 3,5% dividend en 6% dividendgroei per jaar. Hiermee kom je theoretisch op net geen €400k aan vermogen uit. Ik heb tevens het berekende dividend erin gezet.

Wat zie ik nu:

• Over 20 jaar moeten we zo'n €2500 per jaar extra belasting betalen t.o.v. het huidige stelsel. Dat is best veel (een leuke vakantie).
• Cumulatief gezien betalen we in 20 jaar €53k aan belasting (€27k meer dan in het oude stelsel). Dat is bizar veel!
• T.o.v. het ontvangen dividend wordt de belasting steeds kleiner (±20%)
• Over 20 jaar moeten we dus een potje hebben gereserveerd waar we minimaal 20% van het ontvangen dividend uit kunnen betalen.

€53k aan belasting in 20 jaar tijd, dat is echt ongelofelijk. Hier zie je dus het effect van tijd bij een (kleine) belastingverandering. 

Opties

Het moge duidelijk zijn: belastingen eten een flink deel van je beleggingsvermogen op, en in het nieuwe stelsel wordt dit helemaal enorm. Wat zijn nu onze opties:

• Stoppen met dividend-beleggen, onder de vermogensgrens blijven en veel sparen
• Eigenwijs doorgaan met ons Masterplan
• Alternatieven verzinnen

Als we alles gaan sparen, betalen we tot €440k (of €880k voor ons samen) geen vermogensbelasting. Sparen levert echter weinig op. Als we bovenstaande inleg van $600 per maand sparen, hebben we na 20 jaar zo'n $145k bij elkaar, veel minder dan met beleggen. Tevens hebben we dan alleen een leuke opeet-pot, waar we met beleggingen nog een mooi dividend per jaar krijgen. Alleen sparen is dus zeker niet de weg die we nemen.

Andere alternatieven zijn er nog weinig. We kunnen meer aflossen, maar daar waren we toch al mee bezig. Het lijkt dus een gevalletje TINA te zijn: There Is No Alternative. Ik zie links en rechts al berichten voorbij komen van je vermogen naar box 2 (BV), maar daar weet ik te weinig van. Laten we eerst afwachten of het voorstel er helemaal doorheen komt. Dan hebben we altijd nog 2 jaar om alternatieven te verzinnen. Voor nu gaan we gewoon door met ons plan.

Wat zien jullie als alternatieven?

Nieuwe box 3: bommetje onder (dividend)beleggen

Afgelopen vrijdag kwam het kabinet met een grote aanpassing op de vermogen-rendement-heffing (of VRH). Jubelend stond er in kranten en op internet: mensen hoeven vanaf 2022 tot €440.000 (partners zelfs tot €880.000) geen vermogensbelasting meer te betalen. Jahooooo!

Misschien ben ik wat achterdochtig, maar de argwaan bekroop me gelijk al. Waarom zo'n groot bedrag? Wie gaat dat betalen? En ja hoor, even daarna kwamen al wat andere geluiden naar boven, zo ook besproken door mede-bloggers Geldnerd en CheesyFinance. De maatregel is namelijk "budgetneutraal" zoals de overheid dat noemt. Oftewel: een andere groep mensen (in dit geval beleggers en huizenmelkers) gaan de maatregel betalen. Laten we hieronder eens kijken naar het nieuwe plan en wat het betekent.

Het nieuwe plan

• Vanaf 2022 geldt fiscaal een realistisch rendement over vermogen
• Twee categorieën: spaargeld en overige bezittingen (zoals beleggingen)
• De eerste €400 aan rendement zijn vrij van belasting (heffingsvrije inkomen)
• Over alles boven deze €400 betaal je 33% belasting (i.p.v. 30% nu)
• De huidige drempel van €30.846 per persoon blijft gelden. Echter (NIEUW!), kom je 1 euro uit boven de vermogensdrempel van €30.846, dan rekent de fiscus over het gehele bedrag het rendement mee (zie hier en hier)

Het plaatje hieronder (bron: NOS) geeft het mooi weer.

Ter vergelijking, nu is het fictieve rendement (zie belastingdienst):

• Tot en met € 71.650: 1,935% (schijf 1)
• Vanaf € 71.651 tot en met € 989.736: 4,45% (schijf 2)
• Vanaf € 989.737: 5,6% (schijf 3)

Voorbeeld:

• Je hebt €50k aan spaargeld, dus boven de vermogensdrempel
• Je fictieve rendement over de hele €50k is €45 (0,09%)
• Dat ligt onder de €400 vrijgestelde inkomen, dus betaal je geen belasting
• In het huidige stelsel betaal je: €50k - drempel = €19.136 x 1,935% * 30% = €111

Dat lijkt dus mooi meegenomen. Er zitten echter dikke adders onder het gras:

Rendement over gehele vermogen

Als je met beleggingen €1 boven de drempel (€30.846) uitkomt en meer dan €400 aan rendement hebt, betaal je belasting over het rendement van je gehele vermogen. Dus niet zoals nu, dat je de vermogensdrempel eraf mag trekken. Nee, gelijk over je hele vermogen. Dat tikt dus lekker aan.

Beleggers betalen de rekening

Voor beleggingen wordt een fictief rendement genomen van 5,33%. In het huidige stelsel werd dit fictieve rendement pas aangenomen vanaf €980k en was er nog de vermogensdrempel. "Wij beleggers" gaan dus de rekening betalen van dit nieuwe stelsel. Sterker nog: als je niet kijkt naar koerswinst en uitgaat van ongeveer 5% dividendrendement, betalen we dus 33% belasting over het dividend (!!)

Voorbeeld:

• Je hebt 50k aan beleggingen, dat is boven de vermogensdrempel
• De fiscus gaat uit van 5,33% rendement, dus €2665
• De eerste €400 rendement is belastingvrij, dus hou je €2265 over
• Daar betaal je 33% belasting over, dus €747
• Dat is dus 6,7 keer zoveel als in het huidige stelsel!

€440.000 is niet €440.000

Het bedrag van €440k is arbitrair gekozen. De eerste €400 aan rendement is namelijk belastingvrij, bij de huidige rente van 0,09%. Als de rente stijgt naar zeg 1,5% dan bereik je dit al met €27k aan spaargeld. Het voorstel zegt daarom, dat de drempel meestijgt als de rente stijgt. Het lijkt me echter dat de overheid geen volatiel systeem wil hebben qua belastinginkomsten. Ook is het onduidelijk wat er gebeurt als er negatieve rente is.

Opmars voor eigen huis naar box 3?

Al speculerend trek ik de puntjes alvast door: de enige reden (in mijn ogen) dat je €440k per persoon vermogensvrij mag hebben, is de opmars om je huis naar box 3 te verplaatsen. Al jaren zijn de grote hypotheek- en pensioengelden een doorn in het oog van de politiek. Als dan de rente stijgt, zijn er "vermogen"-inkomsten boven de drempel en wordt de woningwaarde opeens een melkkoe. Misschien ben ik sceptisch (al eerder schreef ik hierover), maar we gaan het zien.

Hoe zit het met pensioenen?

Iedere maand wordt een deel van mijn salaris overgemaakt naar mijn pensioenfonds. Deze belegt hiermee voor de lange termijn. Precies zoals ik zelf ook doe dus. Wordt dit "potje" straks ook aangemerkt als beleggingen (of overige)? Laten we hopen dat het zover niet komt. 

Wat betekent dit voor ons?

Alle getallen moeten nog landen, maar het voelt als een bommetje onder het (dividend-groei) beleggen in Nederland. Zodra je boven de (lagere) vermogensdrempel uitkomt, betaal je opeens 1,76% (33% x 5,33%) over al je beleggingen. Als ik niet kijk naar koerswinst (of -verlies), maar alleen uitga van 5% dividend, dan betekent het simpelweg dat wij 33% belasting gaan betalen over ons ontvangen dividend. Oftewel, dat we 33% meer tijd nodig hebben om financieel onafhankelijk te worden!

In het oude stelsel zouden we boven de €71k ook 30% belasting betalen over 4,45% fictief rendement. Echter dat was inclusief aftrek van een heffingsvrij vermogen. Als fiscale partners is die grens nu bereikt bij €205k, straks al bij €62k.

Al met al raakt het ons plan behoorlijk. Komende tijd ga ik kijken hoe het door de regering verder wordt getrokken en wat ik er in ons masterplan mee ga doen.


Worden jullie plannen hierdoor ook hard geraakt?

Min 1000

Daar stond het afgelopen maandag: min €1000. In één dag €1000 van mijn portfolio eraf. Alle beurzen daalden met flinke cijfers, ETF's min 2-3%, aandelen min 3% of meer, de dollar die 0,8% daalde, noem maar op. Zo ook mijn portfolio dus, ik heb er zelfs een screenshot van gemaakt.

Zit ik nu te balen in een hoekje? Te mokken dat ik nooit had moeten beleggen? Dat ik mijn vrouw moet uitleggen hoeveel we op een dag hebben verloren. NEE, ik kan er zelfs een beetje om lachen. Nog erger: ik heb wat bijgekocht!

Zoals ik vorige week toevallig schreef, zou ik het helemaal niet erg vinden als de markten wat zakken. De torenhoge koersen van afgelopen maanden zorgden namelijk voor weinig koopkansen. Nu alles wat gezakt is, is het een mooie kans om bij te kopen. De bedrijfswinsten zijn namelijk nog steeds positief (al wordt het minder na wat brain farts van ene president). Ja, ons portfolio is lager, maar ik krijg nu wel meer dividend voor mijn zelfde inleg. Dat is het mooie van dividendbeleggen: als de koersen stijgen, stijgt je vermogen. Als de koersen dalen, krijg je meer dividend voor dezelfde inleg. Win-win dus.

Misschien is het een vorm van zelfkastijding, maar ik probeer af en toe rekening te houden met flinke dalingen op de beurs. Dan weet ik ongeveer wat ik kan verwachten en hoop ik, dat ik voldoende rationeel kan blijven in lastige tijden. Want hoe groter de sneeuwbal groeit, hoe meer er (absoluut gezien) afgaat bij dalingen. De getallen spreken echter voor zich: het loont om te blijven inleggen. Al duurt het 10 jaar, uiteindelijk herstelt alles weer (daarom: beleg met geld dat je niet nodig hebt). Nu koop ik links en rechts wat bij, mocht de boel nog verder doorzakken komende dagen, dan koop ik misschien nog wat plukjes.


Hebben jullie nog geprofiteerd van de correctie?

TINA: There Is No Alternative

De beurzen staan (bijna allemaal) weer op all-time-highs. De S&P500 en de Dow zijn net door de 3.000 en 27.000 puntengrenzen heen en ook de AEX heeft deze week een nieuwe top sinds 18 jaar neergezet. Ondanks de afzwakkende economische data, lagere groei in de EU en US, winstwaarschuwingen van bedrijven, handelsoorlog, noem het maar op.

Met de lage tot zelfs negatieve rentes lijkt er geen andere optie voor rendement dan je geld in aandelen te beleggen. TINA: There Is No Alternative. Dat lijkt de belangrijkste reden van de stijgingen te zijn. De ECB houdt de rente bewust laag om de economie te stimuleren. Ook in Nederland krijg je bijna geen rente meer op spaarrekeningen. Daarom blijf ik gewoon iedere maand stug aandelen of ETF's kopen. Je kunt wachten tot de volgende crash, maar misschien blijven we nog 10 jaar stijgen.

Wat ook geldt: what goes up must come down. De bull markt na de crash van 2008 duurt nu al zo'n 11 jaar. Natuurlijk kunnen we nog jaren doorstijgen, maar een flinke correctie zou niet verkeerd zijn. Om lucht uit de markt te laten en (heel egoïstisch) omdat ik nog aan het begin sta van mijn opbouw. Als aandelen nu flink goedkoper worden, heb ik ook verlies op mijn vermogen, maar kan ik wel mooi goedkoop inleggen. Niets zo mooi als een flinke daling aan het begin van je portfolio. Dat is het mooie van dividendbeleggen: als de koersen stijgen, stijgt je vermogen. Als de koersen dalen, stijgt je dividendrendement. Win-win dus.


Denken jullie dat we nog veel kunnen doorstijgen? Afgezien van de lage rentes (en dus weinig redmiddel om economische tegenvallers op te vangen), zie ik nog weinig redenen voor een volgende crash.

Halverwege het jaar: doelen review

Deze week is week 26, dus we zijn alweer halverwege het jaar. Wat vliegt de tijd! Normaal kijk ik dan of we een beetje op schema liggen met de financiële doelen voor 2019. Wat waren ze ook alweer:

• Bloggen in het Engels
• €500 per maand inleggen in dividend-groeiaandelen
• €500 plus netto besparing per maand aflossen op onze hypotheek
• €2110 ($2270) aan forward dividend behalen in 2019

Bloggen in het Engels

Om maar te beginnen met degene die ik niet heb gehaald: bloggen in het Engels. Deze heb ik bewust niet gehaald. Begin 2019 leek me dit een leuke en logische stap, immers er zijn veel meer dividend blogs in het Engels dan in het Nederlands. Echter, mijn tijd is beperkt en het zou me aardig wat werk kosten om de boel over te zetten. Het is een hobby en de "leukigheid" van bloggen in het Engels woog voor mij niet op tegen de inspanning. Verder vind ik het gewoon leuk om een Nederlandse blog te hebben, met Nederlandse belangstellenden.

Inleg in dividend-groeiaandelen

Afgelopen 6 maanden heb ik totaal €3900 ingelegd in onze beleggingen. Dat is meer dan de geplande €3000, dus doel gehaald! In het begin van 2019 legde ik meer in dan €500 per maand aangezien ik toen nog flink aan het opbouwen was. Omdat onze buffer wat leger raakte dan ik wilde, heb ik dit bijgesteld.

Aflossingen op de hypotheek

We hebben afgelopen 6 maanden zo'n €3300 extra afgelost op onze hypotheek. Samen met de reguliere aflossingen is onze hypotheek €6100 gedaald. Hiermee zijn onze onze bruto maandlasten met €13 per maand gedaald. Dat is geld dat we nooit meer aan de bank hoeven te betalen.

Forward dividend

Ook op gebied van het forward dividend zitten we op de goede weg. Van de €2110 aan forward dividend zitten we nu op €1958, dus op zo'n 93%!
Als de dollar niet teveel daalt (daarover in een latere post meer, want dat begint soms aardig te drukken op het omgerekende euro-dividend), haal ik mijn doel komend half jaar ruimschoots.

Mijn financiële doelen ga ik dit jaar dus best makkelijk halen. Volgend jaar zal ik ze misschien wat scherper stellen om het uitdagender te maken. Al met al ben ik erg tevreden met de resultaten.



Hebben jullie je halfjaar-doelen gehaald die je had gesteld?

Lekker, een daling!

Gisteren en vandaag zijn de beurzen flink gedaald, voornamelijk door de berichtgeving rond de US-China handelsovereenkomst. Wel deal, geen deal, Trump die erop los twittert om China onder druk te zetten. Waar eerder nog amper reactie was, reageren de beurzen nu met flinke dalingen.

En dat is mooi!

Waarom dat? Nou, de beurzen zijn zo'n beetje heel 2019 gestegen, met vrijwel overal hoge waarderingen en all-time-highs als gevolg. Dat is leuk voor de waarde van je portfolio, maar niet als je op zoek bent naar goede, ondergewaardeerde aandelen voor dividendinkomsten. De hoge stand in de US was juist een van de redenen dat ik vorige maand een ETF in euro's had gekocht i.p.v. Amerikaanse groeiaandelen.

In het begin van mijn groeiavontuur moest ik erg wennen aan dalingen. Het voelde riskant. Het is immers ons eigen verdiende geld wat we erin steken. Echter door eraan te rekenen en de risico's objectief te bekijken, zie ik nu in dat marktdalingen geen ramp zijn en zelfs kansen bieden. Met dezelfde inleg kan ik nu meer aandelen kopen dan vorige maand met dus meer dividend. Ook is de selectie van aandelen weer makkelijker geworden, aangezien veel aandelen op lagere niveau's staan. Daarom voelt een daling van de afgelopen dagen als een verfrissing.

Vandaag is mijn portfolio zo'n 1,4% gedaald. Dat valt mee, mede door spreiding en de stijgende dollar. Ik wacht nog even af wat de beurzen verder doen, dan is het tijd om koopjes te zoeken.


Hebben jullie soms ook weleens moeite met flinke dalingen? Zoja, hoe ga je daarmee om?

Wat als de markt 50% daalt?

De beurzen staan weer (bijna) op een all-time high. Wie had dat gedacht na de flinke dalingen afgelopen najaar? Het kan natuurlijk niet altijd feest blijven, daarom voor mezelf de reality check: wat als de beurzen morgen 50% zouden dalen?

In deze opbouwfase is mijn portfolio het meest gevoelig voor forse dalingen. Het bestaat immers grotendeels uit eigen geld (dividend draagt slechts beperkt bij). Op dit moment ziet de waarde van mijn portfolio er alsvolgt uit:

• €32k eigen inleg
• €34k waarde, dus €2k winst (6,25%)
• €1878 jaarlijks forward dividend

Als de markt 50% zakt, verliezen we dus €17k (op papier). Met de winst er vanaf dus €15k. Dat zou een flinke slag zijn. Als de koersen op die 50% lagere waarden zouden blijven, zou ik bijna 8 jaar dividend nodig hebben om mijn inleg weer terug te hebben.

Omdat bovenstaande een hypothetisch geval is (koersen keren altijd weer terug naar vorige niveau's), heb ik een testje gedaan. Wat als ik de €32k eigen vermogen op het hoogste punt voor de vorige crash inlegde in de AEX? Ik heb september 2007 genomen als beginpunt (AEX op 550), daarna begon de 2008/2009 daling van ruim 60%.

Drie scenario's:
1. Ik koop/verkoop niet en zet het uitgekeerde dividend apart
2. Ik koop/verkoop niet en herinvesteer het dividend

3. Ik koop iedere maand bij en herinvesteer het dividend

Uitgaande van 4% dividend krijg je onderstaande plaatje. De blauwe lijn is het verloop van de €32k volgens de AEX-koers (zonder dividend).

Het zou ongeveer 6 jaar hebben geduurd voordat de waarde weer €32k was. Het kleine verschil tussen wel of niet herbeleggen komt door de relatieve korte termijn van het herbeleggen, in combinatie met de flinke daling. Na 10 jaar wordt het verschil merkbaar groter. Vandaag de dag zou mijn inleg €56k (met herbeleggen) waard zijn.

Wat nu als ik iedere maand stug €100 of €500 had ingelegd? Zie onderstaande figuur.

€100 per maand inleg: 

• na 4,5 jaar mijn inleg terug
• vermogen vandaag €82k
• dividend vandaag: €500 per maand

€500 per maand inleg: 

• na 2 jaar (!) mijn inleg terug
• vermogen vandaag €192k
• dividend vandaag: €1400 per maand

Conclusie

A L T I J D  B L I J V E N   I N L E G G E N !

Dat het maar duidelijk is :-) Ja, de markten kunnen zakken, maar uiteindelijk krabbelen ze altijd weer op. De kans dat de markten 50% zakken (zoals in 2008-2009) acht ik niet erg groot. En als ze dan toch zakken, kun je beter stug blijven inleggen. De lagere koersen zorgen voor koopjes, waarmee je uiteindelijk veel sterker eruit komt. In de tussentijd bouw je een mooi dividend op.

Basisinkomen: kun je van €1000 per maand rondkomen?

Basisinkomen

In verschillende Europese landen zijn initiatieven gestart (zie o.a. hier en hier) voor een basisinkomen: een onvoorwaardelijk inkomen met de onderzoeksvraag "wat zouden mensen voor keuzes maken met een basisinkomen?" (daarover in een andere post meer). Een basisinkomen kun je op verschillende manieren realiseren:

Vanuit overheid of crowdfunding
Bij deze Europese initiatieven wordt vanuit de overheid of via crowdfunding het basisinkomen geregeld. Een bedrag van €1000 per maand (of rond die koers) lijkt een streefbedrag te zijn. In Nederland is de AOW voor een alleenstaande €1146 en voor stellen €787 per persoon, dus dat komt aardig in de buurt.

Bij elkaar sparen en aan jezelf uitkeren
Ook op dit vlak zijn al inspiratiebronnen te vinden. Gerhard Hormann (laatst was ik best trots toen hij hier een berichtje achter liet) doet al enige tijd een proef door zichzelf 5 jaar lang €1000 per maand uit te keren (met dezelfde onderzoeksvraag).

Passief inkomen
Met passief inkomen via bijv. royalties of boeken kun je een eind komen. Met mijn dividend-strategie ben ik eigenlijk ook een soort basisinkomen aan het opbouwen. Als ik de huidige lijn doortrek, zou ik over 12-13 jaar ongeveer €12k per jaar (gemiddeld €1000 per maand) aan dividend ontvangen. 

Aflossen
Ik berekende laatst dat we met het aflossen van onze hypotheek over 13 jaar zo'n €1000 per maand kunnen overhouden. Dat is niet echt een passief inkomen, meer een besparing. Als we daarna door blijven werken, is het echter wel geld dat we "over" hebben, waarmee we een basisinkomen-pot kunnen opbouwen.


Al met al lijkt €1000 per maand op verschillende vlakken een streefbedrag te zijn. De vraag rijst dan bij mij: zouden we vandaag de dag van €1000 per maand rondkomen? Wat zouden we daarvoor moeten laten?

Besparingen

Onze huidige maandlasten zijn inmiddels gedaald naar €3400 per maand. Dat is met bijtelling van toeslagen (kinderopvang en HRA). Zonder hypotheek en kinderopvang krijgen we echter ook geen toeslagen meer. Bruto gaat het om bijna €3800 per maand.

Wat moet ik besparen om van €3800 tot €1000 aan maandlasten te komen:

• Hypotheek weg (aflossen, -€940)
• Geen pensioenopbouw van mijn vrouw (soort ZZP, -€240)
• Minder tanken (we reizen immers minder, -€160)
• Geen kinderopvang (-€400)
• Geen cv-onderhoudscontract meer (-€14)
• Geen uitvaartverzekering (-€13)
• Weg met de loterij (-€13)
• Van 2 naar 1 auto (minder verzekering/wegenbelasting, -€94)
• Besparen op boodschappen (max. €70/week, -€100)
• Alleen een basis zorgverzekering (-€43)
• Nog wat besparen op onze energierekening (-€40)
• Vrijwel geen huishoudbudget (-€700)

Hiermee kom ik net op €1000 maandlasten uit! Pfff, dat is wel een hele waslijst. Gek genoeg is alleen het huishoudbudget de enige besparing waar ik me van afvraag hoe we dat gaan doen. Daar draait immers heel ons huishouden met twee jonge kinderen op (wassen, verzorging, kleren, cadeautjes). 

Toekomst

Het voelt nog als op een houtje bijten (flink besparen, niet op vakantie), maar al met al vallen de besparingen me nog mee. Als we allebei zouden stoppen met werken en de kinderen het huis uit zijn, dan zou 90% deel van bovenstaande al behaald zijn. Zover is het echter nog niet. 

Zoals ik hierboven al schetste, zou ik over 12-13 jaar gemiddeld €1000 per maand aan dividend ontvangen. Ook het aflossen op onze hypotheek betekent dat we over 13 jaar zo'n €1000 per maand overhouden. Dus met iedere maand die we dan werken, kunnen we twee maanden aan basisinkomen opbouwen!

Terugkomend op de vraag van deze post: ja, wij zouden met €1000 per maand kunnen rondkomen, al zou het wel een hele uitdaging worden.

Deze post is natuurlijk niet bedoeld om mezelf op de borst te slaan, maar om aan te geven wat er zoal mogelijk is als je slim investeert (besparen, aflossen en beleggen). Natuurlijk ziet de wereld er in de toekomst anders uit, maar het geeft een enorm gevoel van vrijheid om deze afwegingen te kunnen maken.

Zouden jullie met €1000 in de maand kunnen rondkomen? En wat moet je daarvoor dan laten?

Aandelen-aankopen februari

Deze maand heb ik weer een aantal nieuwe aandelen gekocht. 
(kijk hier voor een uitgebreide bespreking van hoe ik selecteer).

Archer Daniels (ADM)

Na een tip op mijn blog (dank daarvoor), ben ik eens gaan kijken naar Archer Daniels (ADM). Archer Daniels is een van 's werelds grootste voedselproducent op basis van oliezaden, sojabonen, cacao en meel van verschillende andere zaden. Het is voornamelijk bedoeld als voedsel (consumenten en veevoer) en brandstof (ethanol, biodiesel).

ADM bestaat sinds 1902 en staat sinds 1924 op de beurs. Het bedrijf betaalt al 87 jaar dividend en heeft 43 opvolgende jaren het dividend verhoogd.

• Dividend: 3,29%
• P/E: 12
• Aantal jaren dividendgroei: 43
• 5-jarig (gem.) dividendgroei: 12%
• 10-jarig (gem.) dividendgroei: 10%
• Payout ratio: 37%

Waarom heb ik hem toegevoegd aan mijn portfolio? Het is een stabiel bedrijf, met goed dividend, stabiele uitbetalingen en groei. Afgelopen jaren heeft het bedrijf het lastig gehad door de dalende prijzen in de landbouw. Ondanks de schommeling van de koers afgelopen jaren is het bedrijf winstgevend gebleven. Samen met de stijgende wereldbevolking verwacht ik de komende jaren langzaam stijgende landbouwprijzen en lijk me ADM een goed aandeel. Ik heb 12 aandelen gekocht.

Coca Cola (KO)

Tja, over Coca Cola hoef ik weinig te zeggen denk ik:

• Dividend: 3,5%
• P/E: 29
• Aantal jaren dividendgroei: 56
• 5-jarig (gem.) dividendgroei: 7%
• 10-jarig (gem.) dividendgroei: 7,5%
• Payout ratio: 99%

Ondanks de enorme payout ratio (ook afgelopen jaren) blijft KO het dividend stelselmatig verhogen. Dat is wel een zorgenpunt, maar het blijft een enorm populair bedrijf, dat zijn winst flink aan het opschroeven is met suikervrije drankjes. Op de laatste dip (-8%) heb ik mijn positie met 3 stuks vergroot.

Samengevat

Afgelopen maand heb ik €500 eigen geld ingelegd en met uitgekeerd dividend samen $646 (of €569) aan nieuwe aandelen gekocht.

Dit voegt $21 (of nu €19) dividend per jaar toe. Absoluut gezien is dat weinig, maar relatief gezien is de gemiddelde opbrengst (yield on cost) 3,3%, of 3,8% als ik alleen kijk naar mijn eigen inbreng. Dat krijg ik nog niet op een spaarrekening.



---- Update 27-02 ----
Toch nog een update met een extra aankoop: Unilever. Het stond al een tijd op mijn lijst, ook als spreiding tussen alle US aandelen, maar ik vond het te duur. Met de daling van vandaag (-3%) kon ik het niet weerstaan om in te stappen. Ik heb 6 aandelen gekocht.

De magie van rente-op-rente

De meeste beleggers zijn wel bekend met het "wonder" van het rente-op-rente effect (compound interest). Doordat de rente op je geld weer nieuw geld genereert, ontwikkelt je vermogen zich in een rap tempo, waarbij het blijft groeien. Dit geldt ook voor dividend (zie hier). 

Om inzichtelijk te maken hoe dit effect werkt, heb ik onderstaande figuur gemaakt. Het gaat uit van:

• Start met €0, beleg iedere maand €500
• 3,5% dividend-rendement, 6% dividendgroei per jaar, 0% koersgroei

De blauwe lijn is het vermogen, de rode paaltjes zijn de momenten waarop je vermogen met een ton is toegenomen.

Wat zie je nu:

• Het duurt vrij lang (12 jaar) om de eerste €100k op te bouwen
• 6 jaar erna komt de 2e €100k
• 3 jaar erna komt de 3e €100k
• 2 jaar erna komt de 4e €100k

Het groeigeld groeit dus steeds sneller naarmate de tijd verstrijkt. En dat terwijl je inleg steeds €500 per maand blijft! Dat geeft mooi het rente-op-rente effect in beeld.

Als ik ook nog het (totale) dividend en inleg erbij zet, krijg ik onderstaande figuur.

Dan zie je:

• De eerste jaren draagt het rente-op-rente effect beperkt bij aan vermogensgroei
• Na 19 jaar wordt het totale ontvangen dividend meer dan de totale inleg
• Niet in het plaatje maar uit de data te lezen: na 19 jaar wordt 80% van de jaarlijkse vermogensgroei veroorzaakt door dividend, 20% door eigen inleg

Bij dividend-groeibeleggen draait het echter niet zozeer om vermogen, maar om dividend-inkomsten. Hieronder de figuur van het jaarlijkse dividend.

Wat zie je nu:

• Na 12 jaar komt er evenveel dividend binnen als de jaarlijkse inleg (€6000)
• 3,5 jaar erna komt er 2x zoveel dividend binnen
• 2,5 jaar erna komt er 3x zoveel dividend binnen
• 1,5 jaar erna komt er 4x zoveel dividend binnen

Voordat de comments al komen: ja het is maar een model, ja koersen zullen fluctueren. Het is echter bedoeld om de impact van het rente-op-rente effect in de tijd te laten zien.


De conclusie is, dat het even duurt (12 jaar in het voorbeeld) voor het rente-op-rente effect echt begint te werken , maar dat daarna het geld enorm gaat groeien (zowel qua vermogen als dividend). De eerste jaren zorgt de maandelijkse inleg voor het meeste vermogen. Daarom is de eerste 100k inderdaad het moeilijkste deel. Als je dus maar vroeg genoeg begint met regelmatig beleggen (en niet zoals ik op mijn 38e ;-)) dan zorgt de tijd voor een flink vermogen.


Op welke leeftijd zijn jullie begonnen met beleggen/investeren?

Is ons pensioen wel zo rendabel?

De laatste tijd zijn er veel berichten over ons pensioenstelsel. De bevolking die sneller of minder snel oud wordt, ZZP'ers zonder pensioen, wel of geen pensioenakkoord, kortingen, en ga zo maar door. Waar de gemiddelde Nederlander het lastig of eng vindt om zelf te beleggen, leggen we iedere maand vrolijk een flink bedrag in ons nationale beleggingsfonds: ons pensioen. Want wat denk je dat je pensioenverzekeraar doet met jouw geld? Juist, gewoon beleggen. Is het dan niet vreemd dat we bijna nooit naar ons pensioenoverzicht of UPO kijken, met de vraag: is ons pensioen wel zo rendabel?

Een bierviltje-berekening, uitgaande van werk in loondienst:

• Stel je legt iedere maand €250 via je salaris in je pensioenfonds (werknemers deel)
• Bij een gemiddeld pensioen is dat 1/3e deel, je werkgever legt 2/3e deel in
• Totaal leg je dus €750 per maand in je pensioenfonds
• Na 45 jaar werken heb je €405k ingelegd

Wow, wat een bedrag! Daar kan ik ruim 10 jaar van leven (met €38k per jaar opmaken). 

Maar...dit is slechts je inleg. Wat als je dit zelf 45 jaar lang had belegd:

• €750 per maand inleg, 45 jaar lang
• 6% koersgroei per jaar (meerjarig gemiddelde)
• 5% dividend (heel realistisch), 0% dividendgroei
• Resultaat: €3,2 miljoen vermogen, €11k aan dividend per jaar

Holyyyy.....3,2 MILJOEN??? Daar kan ik alleen al 84 jaar van leven, en daarnaast krijg ik nog eens bijna €11k per jaar aan dividend.

Ok, laat ik wat conservatiever zijn:

• €600 per maand inleg, 45 jaar lang
• 0% koersgroei per jaar (Shell bijvoorbeeld)
• 5,5% dividend
• Resultaat: €1,4 miljoen vermogen, €78k aan dividend per jaar

Zelfs de conservatieve berekening levert enorme resultaten op! Het kan zijn dat ik ergens een foutje maak, maar:

a) Hoe kan het dat 45 jaar zelf beleggen een veel hoger rendement oplevert dan inleg in een pensioenfonds? Waarschijnlijk belegt mijn pensioenfonds defensiever dan ik, en gaan ze vanuit dat ik nog 40 jaar leef. Maar dan nog.

b) Als ik 10-15 jaar na mijn pensioenleeftijd omval, is er nog een flinke pot over. Dan heb je nog nabestaandenpensioen, maar dat haalt dit bij lange niet.

Mijn conclusie: laat mij maar iedere maand mijn inleg beleggen. Dan heb ik meer rendement, minder kosten, meer vermogen, en gaat mijn vermogen direct naar mijn nabestaanden. Ik ben dus voor het regelen van een eigen pensioenpot.

--------------
Extra toevoeging:
Na onderstaande (goede) discussie lijkt bovenstaande vergelijking wat kort door de bocht. De gemiddelde inleg per maand in NL zal lager zijn en mijn pensioenfonds belegt veel defensiever. Dat maakt de opbouw een stuk lager via een pensioenfonds. De vergelijking tussen 100% aandelen en een pensioenfonds is dus niet helemaal eerlijk. Ondanks dat, lijkt het me het toch beter om zelf iets op te bouwen dan via een pensioenfonds, om dezelfde redenen als hierboven.


Zijn jullie ook voor het regelen van een eigen pensioenpot?

Spreiden van financiën

Net zoals bij beleggen, spreid ik ook de rest van ons geld en onze inkomsten. Zo hebben we een deel op een vrij toegankelijke spaarrekening (0,3%), een deel in een deposito (2,75%) en een deel belegd (aanname: 6-7% per jaar). Een tijdje geleden probeerde ik een gelijke verdeling aan te houden (ieder 33%), maar aangezien de rente op een spaarrekening bijna niets meer oplevert, ben ik meer gaan beleggen. Daarnaast zijn we vorig jaar verhuisd, en steken we een deel in renovatie en isolatie van ons huis. Dat levert op termijn ook weer wat rendement op.

Qua inkomsten verdeel ik het iedere maand:

• (minimaal) €500 beleggen
• €500 extra aflossen op onze hypotheek
• Wat er over is sparen we (pay yourself first)

We letten op wat we uitgeven, maar we bijten zeker niet op een houtje. Gewoon een beetje logisch nadenken (hebben we dit echt nodig?). 

Omdat beleggen leuk is, maar ook risico met zich meebrengt, lossen we ook extra af op onze hypotheek. We hebben een annuïteitenhypotheek (2,45%), waar we over 29 jaar vanaf zijn. Echter, dan ben ik 68 jaar. Omdat we graag willen stoppen met 58 jaar (zie ons Masterplan), en omdat de hypotheekrenteaftrek komende jaren verder wordt versoberd (als je het mij vraagt, is nu een goed moment om het voor nieuwe hypotheken helemaal af te schaffen), lossen we extra af. Net als bij beleggen, maak ik ook hier gebruik van het sneeuwbal-effect:

• Iedere maand lossen we €500 extra af
• De netto hypotheeklasten die we hiermee besparen, lossen we extra af
• Omdat onze netto hypotheeklasten evenveel dalen als dat we bijtellen op de €500 extra aflossing, blijven onze netto maandlasten hiermee altijd gelijk (namelijk de eerste maand netto hypotheeklasten + €500)

In het begin gaat het slechts om een paar euro per maand, maar naar verloop van tijd tikt dat echt aan. Kijk maar wanneer we hypotheekvrij zijn:

• Zonder extra aflossen: als ik 68 jaar ben (na 360 maanden)
• €500 per maand extra aflossen: als ik 62 jaar ben (na 290 maanden)
• €500 + bespaarde lasten per maand extra aflossen: op mijn 56e! (na 222 maanden)

In bovenstaande vergelijking is rekening gehouden met de afnemende HRA en eigenwoningforfait. Deze simpele methode, die ons geen extra geld kost (het bespaarde geld stop ik immers direct weer in de extra aflossing) bespaart ons dus 11,5 jaar (138 maanden) aan het betalen van rente en aflossing! Ten opzichte van €500 per maand extra aflossen bespaart het ruim 5,5 jaar aan rente en aflossing. Het scheelt niet alleen tijd, het bespaart ons ook uiteindelijk ruim €29.000 aan rente. Puur door nu extra af te lossen in plaats van later (want uiteindelijk is de totale aflossing hetzelfde). Kijk, dat is nog eens een mooie besparing!

Als we zo doorgaan, zijn we dus op ons 56e hypotheekvrij. Dat matcht weer goed met mijn Masterplan om met 58 jaar te stoppen met werken. Onze hypotheek was bijna €900 netto per maand, dus tegen die tijd hebben we mooi bijna €1400 per maand over. Dat is toch weer 25% van onze benodigde inkomsten tegen die tijd.

Waar leggen we nu de balans qua aflossen, sparen en beleggen? Als je kijkt naar het rendement, is het logisch meer te beleggen, daarna de rest. Echter gezien de risico's van beleggen, vind ik het toch erg fijn om wat extra af te lossen op onze hypotheek. Het is misschien niet het meest renderende, maar wel gegarandeerd, en het geeft een goed gevoel. Dat is uiteindelijk ook belangrijk.