Heeft schenken op papier nog nut?

In mijn vorige artikel schreef ik al over erven en erfbelasting en de verschillende zaken waar ik tegenaan liep. Als je niets hebt geregeld in een testament, zijn het moment van erven en belasting daarop zaken om in de gaten te houden. 

Er zijn echter ook een paar geheel legale manieren om de erfbelasting te verlagen:

• Als ouder kun je ieder jaar een belastingvrije schenking doen aan je kinderen. Daarbij geldt een vrijstelling van €6713 voor kinderen en €2690 voor kleinkinderen. Daarmee bouw je een beetje van je vermogen af en dus uiteindelijk wat erfbelasting.
• Schenken op papier. Ik ga hier niet helemaal uitleggen hoe het werkt, dat kun je nalezen op de website van de belastingdienst. Simpel gezegd geven je ouders in een testament aan dat ze een bepaald bedrag aan hun kinderen schenken (stel €100k), wat ze echter pas krijgen als de ouders overlijden. Om dit nadeel te compenseren moeten de ouders van de belastingdienst ieder jaar 6% "rente" (dus €6000) betalen aan hun kinderen. Als ze overlijden, wordt het deel wat ze hebben geschonken (€100k) van de erfenis afgehaald. Daar hoef je als kind dan geen erfbelasting over te betalen. Goed, dat was toch een uitgebreide uitleg.

Bij die laatste is er echter een "maar": vanaf het moment dat je een schenking op papier vastlegt bij een notaris, slaat de belastingdienst dit deel voor de erfgenamen jaarlijks aan als "overige bezittingen". Jaja, tegen een rendement van 5,88% keer 36%, dus totaal tegen 2,12% belasting. En dat ieder jaar aangezien het een vordering op je schenking is. Het maakt dus niet uit of de ouders het geld op een spaarrekening hadden staan of niet, het wordt door de belastingdienst hetzelfde aangemerkt als beleggingen. 

Waar dat voorheen slechts 1,2% was (oude belastingstelsel), rijst nu dus de vraag: loont het schenken op papier nog wel voor de erfgenamen? Ik zou op gevoel zeggen, dat het altijd loont, want je bespaart 10% of 20% erfbelasting bij overlijden. Echter, dat betaal je op één moment, terwijl je bij schenken op papier als erfgenaam ieder jaar 2,12% moet betalen. In welk geval betaal je dan minder erfbelasting, als je in één keer 10% of 20% betaalt bij overlijden of met ieder jaar die 2,12% rente? Dat hangt af van hoeveel er geschonken wordt en welke periode. Hieronder een paar rekenvoorbeelden.

Voorbeeld 1: €100.000 erfenis

• Erfbelasting als je niets doet: 
• De €100k min vrijstelling zit onder de grens van €154.197, dus geldt 10% erfbelasting
• Erfbelasting: (€100.000 - €25.490 vrijstelling) x 10% erfbelasting = €7451
• Schenking op papier van €100.000:
• Rente per jaar: €100.000 x 6% = €6000 (moet je ontvangen als erfgenaam)
• Belasting per jaar: 2,12% x €100.000 = €2120
• Dus na 4 jaar heb je €24k aan 6% rente gekregen, maar heb je ook €8480 aan belasting betaald, meer dan je wilde besparen aan erfbelasting.

Voorbeeld 2: €300.000 erfenis

• Erfbelasting als je niets doet:
• €300.000 - €25.490 vrijstelling = €274.510
• Tot €100k (grens) van €154.197 geldt 10% erfbelasting: €15.420
• Restant: €120.313 x 20% = €24.063
• Totale erfbelasting: €39.482
• Schenking op papier van €300.000:
• Rente per jaar: €300.000 x 6% = €18.000 (moet je ontvangen als erfgenaam)
• Belasting per jaar: 2,12% x €300.000 = €6360
• Dus na 7 jaar heb je €126k aan 6% rente gekregen, maar heb je ook €44.500 aan belasting betaald, meer dan je wilde besparen aan erfbelasting.

Als je alleen kijkt naar de schenking op papier, zou ik zeggen dat je met een schenkperiode van meer dan 4,7 jaar (bij schenkingen die onder 10% erfbelasting vallen) of 9,4 jaar (deel dat onder 20% erfbelasting valt) het loont om later in één keer erfbelasting te betalen. Echter, de 6% rente die je van je ouders ontvangt, telt op bij je eigen vermogen (dus indirect verhoging van box 3), maar daar betaal je dus geen erfbelasting over. Als ouders deze rente niet hadden betaald, zou dat bedrag bij overlijden gewoon in de erfenis zitten en dus tegen 10% of 20% belast worden. In feite bespaar je dus ook daarop nog erfbelasting.

Je betaalt dus geen erfbelasting over de schenking op papier plus de 6% rente. Kijk, nu wordt het een wiskundig sommetje:

Bespaarde erfbelasting

• Belastbaar deel van een schenking (A) = schenking op papier - €25.490 vrijstelling
• Voor het deel van A tot €154.197 geldt: 10% erfbelasting. Daarboven geldt 20% erfbelasting. Dit bespaar je met schenken op papier.
• Daarnaast bespaar je erfbelasting over de 6% betaalde rente:
• Als deze rente niet was uitgekeerd, was hij later tot het vermogen van je ouders gerekend en voor 10% of 20% aangeslagen.
• Ik reken even voor het gemak met 15% erfbelasting als gemiddelde van 10% en 20%. Het hangt namelijk puur af van hoe lang je de regeling laat lopen in welke schijf je valt. Kan ik uitrekenen, maar dan wordt het wel erg complex.
• Dit vermenigvulig je met het aantal jaren dat je de regeling laat lopen.

Betaalde erfbelasting

• Dit is 2,12% x schenking op papier x aantal jaar dat je de regeling laat lopen.

Totale besparing

Dit is de 10% of 20% erfbelasting + de 15% erfbelasting op de 6% rente - betaalde erfbelasting

 

Als ik bovenstaande formules weergeef in een overzicht, krijg je onderstaande plaatje.

Schenken op papier blijft dus een slimme manier om erfbelasting te beperken, vooral bij grotere vermogens die in het 20%-tarief vallen. Maar door de jaarlijkse box 3-heffing van 2,12% op het geschonken bedrag, is het niet altijd een no-brainer. Zeker bij kleinere schenkingen en langere looptijden kan het voordeel verdampen. Toch moet je niet alleen naar de erfbelasting kijken: ook de jaarlijkse rente-uitkering van 6% zorgt ervoor dat vermogen vervroegd wordt overgedragen en buiten de erfbelasting blijft. Dat is formeel geen besparing, maar economisch gezien wél een voordeel.

Kortom: schenken op papier loont vooral bij grotere bedragen en kortere looptijden.


Nou, ik zie inmiddels helemaal scheel van de getallen. Hebben jullie ervaring met schenken op papier? Kunnen jullie er een gat inschieten?