13 maart 2024

De toekomst van Nederland

Even een artikeltje tussendoor, omdat het kan. Ik heb er een hekel aan om te zeggen "zie je wel, dat zei ik toch". Of het nu privé is of op mijn werk, gelijk hebben en gelijk krijgen zijn twee verschillende dingen. Dus bij deze: het is niet bedoeld om mijn gelijk te halen. Vorig jaar augustus schreef ik over het debat rond belasting op vermogen. Daarin schreef ik: "Een extra vermogensbelasting zal volgens mij ook bedrijven en investeerders wegjagen uit Nederland, wat niet ten goede komt aan de ontwikkeling en economie (denk aan Unilever en Shell)."

Wel, laten we eens kijken wat we in een paar jaar tijd bereikt hebben als Nederland:
  • Shell heeft Nederland half verlaten en heeft het hoofdkantoor in de UK
  • Idem voor Unilever
  • DSM is op papier gevestigd in Zwitserland
  • VDL Nedcar staat op het punt om om te vallen, omdat productie buiten Nederland interessanter is
  • Boskalis heeft een deel van zijn werkzaamheden in het buitenland gevestigd
  • Andere bedrijven kozen voor locaties buiten Nederland (Tesla, TSMC) om zich te vestigen
  • Het bedrijf waar ik werk is ook aan het kijken naar buitenlandse vestiging
Nu komen ook ASML en NXP op de proppen met stevige kritiek op het overheidsbeleid. ASML noemt vooral arbeidsmigratie als één van de agendapunten, maar het gaat ook simpelweg over geld (inkoop van eigen aandelen).

Nee, we zijn goed bezig om in Nederland een verziekt investeringsklimaat te organiseren. Niet alleen voor bedrijven, maar ook voor particulieren. En dan vliegen gelijk de gemakkelijke opmerkingen je om de oren zoals "ongelijkheid", "vergroten van de vermogenskloof" en dat we het geld moeten halen "daar waar het zit". Of het nu om reëele winst of om een puur fictieve villataks gaat, dat lijkt men niet meer te beseffen. Blijkbaar zijn we in een Robin Hood achtige maatschappij beland, waarin financieel gezonde keuzes worden afgestraft door hogere belasting, afgunst en jaloezie.

Begrijp me niet verkeerd, ik ben helemaal voor het betalen van belasting en dat we allemaal moeten bijdragen. Maar er is een kentering gaande in Nederland, waarbij men vanuit een soort nep-moraal iedere reden aangrijpt om openlijk te klagen met bovenstaande termen, zonder te beseffen dat je er zelf ook wat aan kunt doen. Voor mijn gevoel wordt iets te vaak de andere kant belicht, de "dubbeltje-op-een-kant"-zijde noem ik het. Namelijk: je maakt niet zulke verstandige financiële keuzes, geeft alles uit wat erin komt (of meer) en gaat daarna met een Calimero-effect klagen, dat je geholpen moet worden. 

Net zoals bedrijven naar het buitenland verkassen, zijn er ook genoeg mogelijkheden om als particulier te verkassen. Ik ken niet alle opties in detail, maar dat is het gevolg van het beleid wat we aan het voeren zijn in Nederland. Ik heb niet de illusie dat de politiek hier meeleest, maar toch: stop met het bedrijven pesten! Stop met de burger pesten, die goede financiele beslissingen neemt! Hiermee verziek je de zelfredzaamheid van burgers en het investeerdersklimaat in Nederland. Daar merk je de komende vier jaar niets van, maar op lange termijn geeft het grote schade qua werkgelegenheid en financiële positie van ons land, aangezien het bedrijfsleven veel bijdraagt aan ontwikkeling.
 
Kijk eens naar bovenstaande lijstje: Shell, Unilever, DSM, VDL, ASML, NXP. Word wakker politiek, anders wordt je straks wakker met een leeg land zonder sterke schouders, zonder ontwikkeling en bedrijfsvoering.

9 opmerkingen:

Martijn zei

De belastingdruk neemt alleen maar toe en volgens mij wordt dit in de toekomst onhoudbaar als er niets veranderd in de uitgaven.
Ziehier de inkomsten en uitgaven van de overheid: https://www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/prinsjesdag/inkomsten-en-uitgaven-van-het-rijk
De 26% voor sociale zekerheid beschouw ik als een pijler van onze democratie en daarmee noodzakelijk. Daarnaast is de zorg met 26% van de uitgaven de grootste post. En die zal alleen maar toenemen in de toekomst. In eerste instantie door vergrijzing, maar ook doordat er steeds meer behandelingen en medicatie op de markt komen voor allerlei exotische ziekten. En deze gaat niet omlaag met ordinaire bezuinigingen. Ik denk dat deze alleen verlaagd kunnen worden wanneer we onethische knopen gaan doorhakken.


Mr Groeigeld zei

@Martijn: de uitgavenkant moet zeker goed bekeken worden. Als we echter mensen niet wat zelfstandiger en verantwoordelijker maken, blijven we steeds meer uitgeven om de boel te compenseren. De zorgkosten zijn een mooi voorveeld. Deze zullen ook stijgen doordat 50% (!) van de Nederlanders vanaf 18 jaar overgewicht heeft. Ook iets met geen verstandige keuzes maken en later wel geholpen willen worden.

Geld is tijd zei

De grote vraag is: vertrekken die bedrijven enkel wegens het vestigingsklimaat? Ik denk dat er veel meer aan de hand is. VDL Nedcar draait niet, want de hele auto industrie in Europa ligt op zijn gat, voornamelijk omdat er nauwelijks iets aan auto's te verdienen valt. Daarnaast is Nederland een krap landje met een gierend tekort aan technisch personeel. Als we een hoogwaardige economie willen, dan zouden we naar Klaas moeten luisteren: gooi alle industrie die nauwelijks iets toevoegt (sierbloemen, vlees, distributiedozen) uit het land, zodat er weer ruimte komt voor dingen die wel iets toevboegen. En investeer in technische opleidingen.

Kapitalisman zei

Je hebt gelijk. Nederland is echter geen uitzondering. Overheden hebben hun financiën niet (meer) op orde. Het ene gat wordt met het andere gevuld. Uiteindelijk zijn niet alleen burgers en bedrijven de dupe, maar de overheid zelf ook. Ben benieuwd hoe we in 2050 terugkijken op dit systeem. Ik focus mij zelf op de zaken waar ik invloed op heb binnen de grenzen die er nu eenmaal zijn. De emigratie kaart blijft voorlopig nog op zak.

Mr Groeigeld zei

@Geld is tijd: Nederland heeft van oudsher veel geld verdiend als export-land, dus ik weet niet of het helpt om dat allemaal het land uit te zetten. Maar goed, er zijn inderdaad meer redenen waarom bedrijven vertrekken. Integraal gezien verslechtert het investeringsklimaat en dat is geen goede zaak voor de lange termijn.

Mr Groeigeld zei

@Kapitalisman: hopelijk kunnen we er in 2050 om lachen, maar ik heb er een hard hoofd in. Misschien moet ik me ook wat minder druk maken om dit soort zaken en me inderdaad richten op wat ik zelf kan beïnvloeden. Iets met circle of concern en circle of influence :-)

Anoniem zei

En ASML ed betalen al heel weinig...

Frans zei

De Europese auto-industrie, met Volkswagen als prominent voorbeeld, bevindt zich inderdaad in een lastige fase. Ondanks deze uitdagingen, blijkt uit de winst-en-verliesrekeningen dat er nog steeds aanzienlijke winsten worden gemaakt. En er wordt enorm geïnvesteerd in de automotive. Cruciaal is dat deze industrie een centrale rol speelt binnen een strategisch ecosysteem, essentieel voor de economie en een katalysator voor investeringen en innovatie.

Ook Nederland heeft dergelijke ecosystemen, waar al snel geroepen wordt dat sleutelbedrijven maar moeten wijken voor nieuwkomers als ASML. Alsof die voor het oprapen liggen en dan voor Nederland zouden kiezen. Voorlopig overweegt ASML groei in het buitenland. Dit denken miskent ook de complexiteit en de onderlinge verbondenheid binnen industriële ecosystemen.

Bovendien illustreert een recent artikel in het Financieel Dagblad een zorgwekkende trend: de positie van Nederlandse bedrijven in de Forbes top1000 is sinds 2008 aanzienlijk verslechterd, wat wijst op een internationale achteruitgang van het Nederlandse bedrijfsleven.
In 2008: (5) Shell, (9) ING, (47) Fortis, (94) Unilever, (120) Aegon, (133) Philips en nog 9 bedrijven
In 2023: (200) ING, (240) ASML, (271) Ahold, (396) Heineken, (543) NXP, (792) NN en ten slotte (892) Philips.

Deze achteruitgang is zeker ook te wijten aan het vestigings- en investeringsklimaat, activisme en de behandeling van het bedrijfsleven als 'pinautomaat'. Tata Steel moet maar sluiten, bankiers verdienen te veel, alles rondom fossiel moet hier weg, vastgoedinvesteerders verpesten de markt, tuinbouw trekt alleen maar laaggeschoolde arbeiders aan, stoppen met die overstappers op Schiphol, distributiecentra zijn lelijke dozen zonder arbeid en datacentra zijn energieslurpers.

Veel van die bedrijven zijn de basis van onze welvaart en spelen een belangrijke in Ecosystemen. Nederland is niet voor niets zo succesvol geworden. Dus allerlei bedrijven eruit gooien en de boel omkieperen lijkt me een slecht plan.
• De overstapfunctie van Schiphol faciliteert directe internationale verbindingen, wat Nederland aantrekkelijk maakt voor buitenlandse investeerders en bezoekers.
• Nederlandse land en (glas-) tuinbouw is de basis van mooie internationale bedrijven zoals Lely, Kubo, Aweta, Priva, Hoogendoorn, Van der Hoeven…
• Onze offshore sector heeft zich de afgelopen tien jaar aanzienlijk ontwikkeld, met een verschuiving naar offshore windenergie. Tegelijkertijd blijven fossiele projecten belangrijk, de financiering hiervan wordt steeds moeilijker gemaakt. Belangrijke spelers zoals Boskalis overwegen een voorzichtig vertrek.
• Zonder distributiecentra kan Nederland zijn positie als logistieke hub moeilijk handhaven.

Als technicus die hard werkte, spaarzaam leefde en investeerde in de toekomst, trek ik nu mijn conclusies. Hard werken en sparen worden niet beloond, politieke partijen lijken geen verbetering te bieden. Ik werk nu veel minder. Zo nu en dan een klus en spaargeld opmaken.

Mr Groeigeld zei

@Frans: bedankt voor je uitgebreide reactie, dat heb je mooi uitgelegd. Als Nederland moeten we oppassen niet verder te zakken, zoals je aangeeft in de vergelijking 2008/2023. Op korte termijn is dat niet zichbaar, maar op lange termijn schadelijk voor de economie.

Het laatste stuk is herkenbaar. Als alles opmaken en beperkt/niet werken beloond worden met onvoorwaardelijke hulp, waarom zou ik dan nog mijn beste been voorzetten?