21 oktober 2022

Vermogensbelasting in 2023

Ik heb een glazen bol. In die bol kan ik zien wat volgend jaar mijn beleggingsrendement gaat zijn. Echt waar! Gaaf toch?!

Hoe onzinnig dit ook klinkt, zo serieus gaat de belastingdienst er blijkbaar mee om. In 2023 nemen we namelijk definitief afscheid van het oude box 3 systeem en hebben ze het forfaitaire (veronderstelde) rendement voor 2023 voor overige bezittingen gesteld op 6,17%. Hierbij zijn "overige bezittingen" alle bezittingen die geen spaargeld of deposito zijn. Het gaat dus om beleggingen, onroerend goed (met uitzondering van de eigen woning hoofdverblijf), uitgeleend geld etc. Dus geen spaargeld (dat bepalen ze dan weer na 2023). Dus ik weet nu al, dat mijn beleggingsrendement volgend jaar 6,17% is.

Ik weet niet onder welke steen de overheid leeft, maar dit jaar ging al niet zo lekker en als we doorgaan, zit er ook nog eens een dikke recessie aan te komen. Dus hoe kun je dan uitgaan van een forfaitair rendement van 6,17%?? Dat mag iemand mij uitleggen. Dat je een getal moet nemen, snap ik. Maar we zijn net uit een affaire gekomen, waarin belastingbetalers een vergoeding kregen voor onterecht ingehouden vermogenbelasting, omdat de rentes zo laag stonden. Dan ga je toch niet weer zo hoog inzetten?

Onderweg naar het nieuwe belastingstelsel veranderen een aantal zaken:
  • Vanaf 2025 komt een box 3 vermogensheffing naar werkelijk rendement (voor zowel sparen, beleggen als vastgoed)
  • In de tussentijd geldt een overbruggingsperiode, waarbij het box 3 tarief stijgt van 31% (2022) naar 35% (2025). Voor 2023 geldt een box 3 tarief van 32%
  • Het heffingsvrij vermogen stijgt van €50.650 naar €57.000 p.p. (dus €114.000 per stel)

Terug naar mijn vraag: hoe kom je nu tot een rendement van 6,17% in 2023? Als belastingdienst zou je ook in drie minuten klaar kunnen zijn door op vrijdagmiddag een dartbord op te hangen met daarop getallen tussen 4 en 8%. Maar er hebben blijkbaar slimme mensen over nagedacht. Zo laat deze pagina de rekensom zien die ze hebben gebruikt. Ik hou van wiskunde, dus interessant (ieder zijn afwijking).

Ik zal niet alle formules herhalen. Wat blijkt, het rendement voor 2023 wordt berekend als een gemiddelde van 0,53 x rendement op onroerende zaken + 0,33 x rendement op aandelen + 0,14 x rendement op obligaties. In ale gevallen gaat het om een lange termijnrendement. 

Qua aandelen wordt dit (zonder teveel uit te wijden) berekend door te middelen tussen langetermijnrendement op aandelen voor 2022 (7,48%, telt 14 keer mee) en het rendement op aandelen in 2021 (23,2%, telt 1 keer mee). Voor 2021 wordt de MSCI Europe Standard Gross Local Index genomen als referentie. Ik ken de hele index niet, maar kan me voorstellen dat je een standaard bbp Europese index wilt nemen als referentie. De uitkomst van dit alles is 8,47%. Eenzelfde verdeling wordt gemaakt naar obligaties (uitkomst 2,5%) en onroerende zaken (5,7%). Gemiddeld maakt dat weer de 6,17% van hierboven. Pff, wat een berekening. Interessant om te weten, maar met een dartbord of gewoon kijkend naar het marktgemiddelde van de afgelopen 50 jaar waren we sneller klaar geweest.


Wat betekent dit nu voor ons? Stel je hebt €200k aan beleggingen, geen spaargeld en geen onroerend goed (anders dan je huis). En zijn wel twee fiscale partners, maar er vindt geen verdeling plaats tussen deze partners. Dan krijg je als berekening voor 2023:
  • Grondslag vermogen = vermogen - heffingsvrij vermogen = €86.000
  • Voordeel uit beleggen = 6,17% x grondslag = €5306
  • Belasting = 32% x voordeel = €1697
In feite is de berekening nog wat moeilijker als je spaargeld en schulden meerekent, daarom hou ik hier voor het gemak alleen beleggingen aan. Dus als we in 2023 €200k aan beleggingen zouden hebben met (stel) 2,5% dividend (€5000) en 0% koerswinst, dan moeten we daarvan al 34% van inleveren. Dat vind ik vrij fors.

Ik had er hier en hier al eens eerder over geschreven. Het betekent voor mij niet het einde van dividendgroeibeleggen, maar zal wel degelijk impact hebben op het Nederlandse investeringskilmaat. Zeker met de stijgende spaarrentes zullen veel mensen kiezen om hun verdiende centen daarin te stoppen. Ook verwacht ik dat hoogdividendaandelen in Nederland aantrekkelijker zullen worden gevonden. Alles om boven dat 6,17% forfaitair rendement te komen. Verder loont het om schulden te maken (die kun je namelijk aftrekken van je vermogen). Een verkeerd signaal volgens mij.

Het stelsel is dus wel eerlijker (met beleggingen behaal je meer winst), maar zal in mijn ogen wel wat bij-effecten gaan krijgen. Maar goed, ook dat is glazen-bol-kijken natuurlijk.


Hebben jullie al eens berekend wat het nieuwe stelsel voor jouw situatie betekent?

21 opmerkingen:

Martijn zei

Hoi Groeigeld,

Bedankt voor deze heldere uitwerking. Het is duidelijk dat de belastingdienst uitgaat van gemiddelden. Ik had niet verwacht dat er een berekening achter zou zitten, in mijn beleving was het uitgangspunt "beleggingen leveren gemiddeld 7% rendement op per jaar" dus als de Belastingdienst daar onder gaat zitten zal het wel goed zijn.
Maar dit plan maakt het FIRE concept wel fors moeilijker. Wil je je €5300 inkomen behouden, moet je nu €7803 rendement maken. Je vermogen zal dan ruim €240.000 moeten zijn. Dat is toch ruim 20% meer (van 200k) dan je voorgaande jaren nodig had.

Mr Groeigeld zei

@Martijn: precies, daarom ben ik er ook niet blij mee. Prima om belasting te betalen, maar dit wordt in mijn ogen wel erg veel. Uiteindelijk zorgt herbeleggen van dividend natuurlijk voor nog meer dividend, zodat het vanzelf groeit. Maar motiverend is het niet. Zo werkt het helaas in Nederland als je goed je best doet en wat opzij zet.

Henk zei

"Zo werkt het helaas in Nederland als je goed je best doet en wat opzij zet."

Hier sla je de spijker op zijn kop. AOW en pensioen wat elke dag verder gesloopt wordt en i.p.v. mensen aan te moedigen dit zelf af te dekken worden ze nu genadeloos afgestraft.

Dank voor de links naar de berekening. Opvallend dat ze bij onroerend goed uitgaan van de waarde stijging en huur inkomsten niet meetellen. Verder brengt de voetnoot geen uitsluitsel over hoe ze aan dat langdurige rendement op aandelen komen (via via kom je bij een tabel over vermogensmix en niet rendement). Meest opvallende is dat ze feitelijk nog steeds uitgaan van een vermogensmix. Je zou bijna de hele portefeuille omzetten in obligaties en dan eenzelfde rechtszaak aangaan als de spaarders.

Mr Groeigeld zei

@Henk: je moet als overheid toch iets verzinnen om mensen aan het werk te houden tot hun 67e? ;-) Als iedereen de FIRE principes zou toepassen, zou de halve econonomie op zijn gat liggen. Dat je met vermogensopbouw meer belasting betaalt, vind ik normaal, maar dit worden vrij forse bedragen. Ik moet nog eens doorrekenen wat dit voor ons betekent.

Paul zei

"Hier sla je de spijker op zijn kop. AOW en pensioen wat elke dag verder gesloopt wordt en i.p.v. mensen aan te moedigen dit zelf af te dekken worden ze nu genadeloos afgestraft."

Sorry, maar dit is echt te kort door de bocht. Pensioen kan aangevuld worden via een aparte pensioen belegrekening (tot op zekere hoogte), en daar kun je significante fiscale voordelen mee verkrijgen. Je wordt dus absoluut niet afgestraft voor het opbouwen van vermogen voor pensioen.

Ook de opmerking dat deze belasting zo enorm hoog is, is mijns inziens ongefundeerd. Er wordt belasting betaald over het vermogen boven een (naar mijn mening) redelijk substantiele marge, waarbij deze belasting lager is dan inkomen uit werk. In het rekenvoorbeeld van een vermogen van 200k (ik durf te stellen bovengemiddeld), wordt 1700 euro belasting betaald: netto nog geen 1% van het totale vermogen.

Kan het beter door naar reeel rendement te kijken: zeker. Ook ik vind dat ze echt achterlopen op dit gebied. Het zou me ook niet vreemd lijken als er meer traptreden zijn in de vermogensbelasting: eerst een lage belasting, dan steeds hoger.
Als er echter iets zeker niet waar is, is het dat we in Nederland te veel vermogensbelasting betalen (t.o.v. inkomen uit werk). Sterker, economen zijn er vrijwel unaniem over eens dat er in Nederland veel te scheve vermogens zijn t.o.v. de inkomens uit werk. Het belastingstelsel lijkt daar een belangrijke bijdrage aan te leveren.

Mr Groeigeld zei

@Paul: als je ieder jaar 1% van je geld aan belasting mag afdragen, vind ik dat vrij fors (niet gezegd enorm hoog). Dat is namelijk ieder jaar, of je portfolio nu groeit of niet. Verder behoort het Nederlandse bovenste belastingtarief tot één van de hoogste ter wereld (top 5). Een belasting naar reëel rendement zou het mooiste zijn.

Paul zei

@groeigeld, uiteraard mag je dat veel of weinig vinden. Echter denk ik dat het relevanter is om het te vergelijken met de inkomstenbelasting, aangezien dat een objectievere maatstaf is. En beiden zijn - in theorie althans - een belasting over inkomen vergaard uit een bron (werk danwel vermogen). In dat opzicht is de vermogensbelasting substantieel lager dan de inkomstenbelasting. En dan heb je in het rekenvoorbeeld ook nog eens een situatie van iemand met een bijzonder groot vermogen (vergeleken met Nederlands gemiddelde). Eerlijker - lijkt mij althans - is dat het niet uit zou moeten maken waar je je geld mee verdient, de belasting zou vergelijkbaar moeten zijn (m.a.w. afhankelijk van het totaal verdiende).

Waar haal je de statistiek vandaan over de belasting? Ik zocht de gemiddelde belastingdruk op, maar daar staat Nederland zelfs binnen Europa niet in de top 5.

Anoniem zei

Dus je gaat dmv beleggen proberen wat meer rendement op je spaargeld te halen. Het spaargeld wat je na aftrek van inkomstenbelasting over hebt gehouden. Vervolgens moet dat als een soort bijbaan gezien worden waarover nogmaals “inkomstenbelasting” over betaald moet worden? Ik vind het een kromme gedachte…

Paul zei

De kromme gedachte is dat inkomen vergaard uit vermogen onbelast zou moeten worden. Waarom is dat inkomen zo anders dan inkomen uit arbeid? Hogere belastingen op inkomen uit vermogen betekent in principe ook dat belasting op inkomen uit arbeid omlaag kan.
Het gaat niet om belasting op je spaargeld, maar om het inkomen dat je vergaart uit het feit dat je vermogen hebt, en dat is iets totaal anders. Het gaat dus ook - theoretisch- niet over een dubbele belasting van iets dat je eerder verdiende. Het gaat om belasting enkel en alleen over dat deel dat je hebt verkregen. En daar is dus nog nooit eerder belasting op geheven. Het is nou juist krom als je voor nop kunt rentenieren en geen belasting zou hoeven betalen over het inkomen dat je genereert met je vermogen.

Mr Groeigeld zei

@Paul: ik snap je betoog over belasten van vermogensinkomsten en denk dat we een geval hebben van "agree to disagree". De crux zit hem erin, dat men het "krom" vindt om wat minder belasting te betalen over vermogensinkomsten. Waarom is dat krom en moet dat per se gelijkgetrokken worden met inkomstenbelasting? We leven inmiddels in een land waarin alles per definitie genivelleerd moet worden, zonder dat men zich afvraagt waarom dat eigenlijk zo moet zijn.

Voor ons is het geen reden om te stoppen. Zoals ik aangeef, verwacht ik dat het wel iets zal veranderen in het Nederlandse investeringsklimaat (denk alleen maar aan de discussies rond Shelle en Unilever).

Paul zei

@Mr Groeigeld, ik vermoed dat ik je bericht niet goed interpreteer. Wat is de logica om meer of minder belasting te betalen over vermogensinkomsten? Zoals ik aangaf zijn beiden een vorm van inkomen. Het is mij niet evident dat het voor de maatschappij beter is om fiscale voordelen te geven voor het op geld zitten t.o.v. arbeid verrichten.
Ik beargumenteer overigens niet dat de belastingen gelijkgetrokken moeten worden. Wel dat kijken naar het belastingpercentage als zodanig niet echt zinvol is, als je niet de vergelijking maakt met andere belastingen.

Dat nivellering zinvol is (voor een maatschappij als geheel), wordt bij mijn weten onder economen niet meer betwist. Te grote verschillen in inkomen en vermogen zorgen voor scheefgroei binnen de maatschappij die onhoudbaar zijn op lange termijn.
Overigens - en dit staat buiten kijf - is Nederland een zeer 'gelijkwaardig' (ik lees dat als: nivellerend) land wat betreft inkomstenbelasting. Daarentegen is het een van de meest ongelijkwaardige samenlevingen als het aankomt op vermogen. En dat is geen toeval: het grote verschil in belasting tussen inkomsten uit arbeid en inkomsten uit vermogen is bijzonder significant.
Het is zeker niet gezegd dat een verder nivelleren altijd beter is (er moet een drijfveer blijven voor buitengewone prestaties). Echter is dat op zich geen goed argument om te zeggen dat er 'dus' geen tot weinig belasting op vermogen hoeft te worden geheven.

Het zou zeker interessant zijn een blogpost te lezen waarin je je beelden wat meer nuance kunt geven. Dat is lastig in een reactieveld (merk ik zelf ook althans). Ook is het dan beter mogelijk meer stil te staan bij verschillende voors en tegens, en, zeker een goede drijfveer, zorgt het ervoor dat je toch wat af gaat lezen om de problematiek beter te begrijpen. Althans, zo werkt dat voor mij. Is voor iedereen weer anders uiteraard.

Mr Groeigeld zei

@Paul: zoals al genoemd, hebben we een agree to disagree. Bovenstaande is mijn mening, die ik geef op mijn blog. Er zullen altijd voors en tegens blijven, net als verschillende meningen. Daar hoeft geen afgewogen, nuancerend vervolg op te komen.

Paul zei

Heb je nou oprecht mijn laatste comment verwijderd? Kan ik begrijpen als er gemeen taalgebruik o.i.d. wordt gebruikt, maar dat was absoluut niet het geval. Wat een flauw gedrag zeg.

Mr Groeigeld zei

Dat klopt Paul. Er stond letterlijk in, dat ik niets van de materie snapte en je daarmee "geen greintje respect" meer voor mij hebt. Voor mij einde discussie, dat soort reacties hoef ik niet te tolereren op mijn blog (van niemand).

Paul zei

Tja, helaas is het wel waar. Onderkennen dat je materie niet van binnen en van buiten kent is een kracht. Pretenderen materie te beheersen een enorm gevaarlijke val.

Kapitalisman zei

De irritatie van Paul begrijp ik ook wel. Hij probeert een goede inhoudelijke discussie te voeren, en die wordt in de kiem gesmoord met een eenzijdig "agree to disagree". Ik geloof best dat Groeigeld de materie snapt, maar dat laat hij niet blijken in de reacties.

Feit is dat de belastingdruk in box 3 enorm laag is. Het forfaitaire rendement is echt een lachertje geweest. Het belasten van werkelijk rendement gaat overigens pas vanaf 2026 gebeuren. Tot die tijd blijft box 3 de pretbox.

Ik begrijp niet helemaal waarom er een relatie zou zijn tussen het nieuwe box 3 stelsel en de specifieke strategie van dividend beleggen. Groeigeld lijkt steeds te suggereren dat het nieuwe stelsel het einde van dividend beleggen kan zijn. De total return wordt belast, dus elke strategie wordt even hard geraakt volgens mij.

Mr Groeigeld zei

@Kapitalisman: mocht dat zo overkomen, het was zeker niet de bedoeling de discussie in de kiem te smoren. Laat ik even open uitleggen waarom ik wat geïrriteerd ben:

a. Het is een discussie over meningen, daar gaan we op dit moment niet uitkomen. Die mag uiteraard gevoerd worden, maar er moet ook geaccepteerd worden, dat er (zoals in dit geval) verschillende meningen zijn. Bij verschillende reacties krijg ik het gevoel, dat mijn mening (ik vind 34% op het dividend fors, niet "enorm groot" zoals later uitvergroot wordt) niet geaccepteerd wordt. Blijkbaar mag er maar één soort meningsrichting bestaan, anders wordt je weggezet als dat je er niets van snapt of dat je mening krom is. Dat kan, maar dan moet je je eigen blog beginnen.

b. Als gevolg van bovenstaande wordt mij verweten, dat ik me niet inlees, niets van de materie snap en "geen greintje respect" verdien. Dat is voor mij de drempel.

Op mijn blog schrijf ik zaken die mij interesseren, die ik heb uitgezocht, waar ik tijd en moeite in stop en met jullie deel, met mijn mening en op mijn manier (en nee, ik zal niet alle ins en outs 200% kennen). Als vervolgens bovenstaande wordt geuit, is voor mij de positief constructieve bijdrage ver te zoeken.

Normaal gesproken zou ik dit soort zaken offline trekken en face-to-face uitspreken. Dat werkt beter dan via tekst, waarin zaken verkeerd geïnterpreteerd worden. Dat kan helaas nu niet.

Jullie zijn vrij om onderling inhoudelijk verder te discussieren. Komende dagen heb ik weinig tijd en energie om verder te discussieren of een nieuw artikel te schrijven.

Uitklokken zei

-even de polemiek negerende-

De berekening van de BD is nogal apart, inderdaad. Het is een soort "rolling average" van de afgelopen x jaar. Dat is wat mij betreft een betere methode dan het gemiddelde over de laatste honderd jaar, want dit houdt rekening met langdurige winst of verliesscenario's. Op dit moment is het aan de hoge kant omdat we veel jaren hoge winsten hebben gehaald, dat effect werkt dus nog even door.
Het probleem is dat de belastingregels in de tussentijd veranderen. Vaker dan dat dit effect op de lange termijn een dempende werking heeft (soms te hoog, soms te laag). Dus straks zitten we een paar jaar met negatieve rendementen en dan schreeuwt iedereen moord en brand terwijl ook nog eens de regels op de schop gaan. Dan voelt het al snel oneerlijk, zeker voor beleggers die pas dit jaar zijn begonnen.

Ik ben ook een wiskundefan (op zijn tijd) en heb berekend dat het betalen van belasting over een gemiddeld (rolling) rendement ten NADELE is van de betaler. Dus graag een systeem waar het echte rendement wordt belast. Plus verrekening van kosten en negatieve rendementen uiteraard, anders wordt er vals gespeeld.

Kapitalisman zei

Hoezo ten nadele van de betaler? Dat systeem is juist erg voordelig omdat overperformance onbelast blijft. Het belasten van werkelijk rendement is veel meer een nadeel. Dat is alleen maar beter als je niet in staat bent om het fictieve rendement te verslaan. Ik verbaas mij dan ook dat er zoveel voorstanders zijn van het belasten van werkelijk rendement.

Mooi Dividend zei

Ik heb dit nog niet goed berekend. Eerlijkheidshalve moet ik zeggen dat ik me doorgaans bijzonder weinig druk maak over belastingregels. De regels veranderen vaak en ik kan ze niet beïnvloeden. Ik hoop hier altijd maar dat er goed gekeken wordt naar koopkrachtplaatjes en er niet lukraak maar een belasting wordt geheven op mensen met een relatief groot vermogen.

Uiteindelijk moet de overheid het geld ergens vandaan halen en de middenklasse is dan vaak de groep waar het meest geld te halen valt.

Wel vind ik het bijzonder dat er verschil bestaat tussen de heffingen per soort vermogen. Waarom zou er een ander tarief moeten gelden op spaargeld of effecten. Dit valt in mijn definitie, samen met de overwaarde van het huis, onder het kopje 'vermogen'.

Dat iemand met spaargeld dat minder rendement maakt, omdat de voorkeur gegeven wordt aan stabiliteit en lager risico, vind ik minder relevant onder het principe dat er een belasting van toepassing moet zijn op vermogen.

Je artikel is wel super prikkelend om te lezen, want ik had me echt nog niet verdiept in de werking van deze tax!

Anoniem zei

De discussie hier is al een tijd gestopt maar ik wil toch nog even ingaan op de opmerking in deze draad dat in Nederland de vermogensongelijkheid één van de grootste van de wereld is. Dat klopt simpelweg niet. Die stelling vergeet voor het gemak al het pensioenvermogen én het vermogen in het eigen huis. En deze twee posten zijn voor de meeste huishoudens verreweg grootste vermogenspost.

En qua vermogen de armste (paar) procent Nederlanders hebben gigantisch hoge hypotheken (geholpen door de hypotheekrenteaftrek). Je kan alleen een grote euro schuld hebben, en dus een groot negatief vermogen, als je een (zeer) goede baan hebt. Ook dat zorgt dus voor een vertekening van de vermogensverhouding in NL.

Tot slot zijn de sociale voorzieningen in NL zo goed dat vrijwel niemand echt de nóódzaak voelt om te sparen voor slechte tijden zoals gebruikelijk is in de meeste landen. Als het slecht met je gaat helpt de overheid je toch wel.

De stelling dat NL een gigantische vermogensongelijkheid heeft tov van de rest van de wereld is puur populisme.