Eén van de ander minder leuke dingen is de erfenis. Vroeger vroeg ik me weleens af hoe het was om een erfenis te krijgen. Nu zou ik het graag inruilen om mijn vader terug te krijgen en denk ik alleen maar "waarom hebben jullie er niet zelf meer van genoten?". Mijn vader en moeder zijn van de hardwerkende generatie. "Niet lullen maar poetsen". Oftewel, hard gewerkt, veel gespaard, maar er nooit echt van durven te genieten. Er is dus een erfenis.
Omdat ik me nooit had verdiept in erven, ben ik erin gedoken om mijn moeder te helpen. Ik liep echter tegen een aantal dingen aan, die ik nooit eerder had beseft. Misschien weet je het al, misschien ook niet.
Moment van erven
Als je nog twee ouders hebt en de eerste overlijdt, is dat het moment waarop de erfenis van die ene ouder vaststaat. Huh? Ja, je leest het goed, ik heb het ook vier keer moeten googlen en chatgpt'en. Waar ik altijd dacht, dat de langslevende ouder alles krijgt en de boel pas qua belasting wordt verdeeld als allebei de ouders zijn overleden, rekent de belastingdienst het moment van overlijden van mijn vader als erfmoment naar ons. Als kind krijg ik juridisch gezien een vordering op mijn moeder ter waarde van mijn erfdeel. Dus:
- Ik hebt recht op een deel van de erfenis, ook al krijg ik het nog niet.
- De Belastingdienst ziet dat als: je hebt geërfd.
- En dus moet ik nu al erfbelasting betalen, over dat bedrag.
Zoals gezegd, ik heb het een aantal keer moeten lezen. Mijn moeder kan natuurlijk nog steeds alles opmaken als ze wil, maar de belastingdienst telt dus in feite op het moment van overlijden van mijn vader al het vermogen van mijn ouders op (geld, huis, auto,...). Aangezien ik nog een zus heb, wordt dit totale bedrag in drie stukken gedeeld:
- 2/3e deel voor mijn moeder, dat is de helft van hun vermogen plus een erfdeel (zie volgende)
- 1/3e deel van de andere helft van hun vermogen per persoon
Zodra mijn moeder overlijdt wordt het restant verder verdeeld. Onthoud bovenstaande even.
Erfbelasting
Er gelden verschillende tarieven erfbelasting. Voor 2025 geldt:
- Tot €154.197 geldt 10% erfbelasting voor parner/kind, 18% voor andere afstammelingen, 30% voor overige erfgenamen
- Vanaf €154.197 geldt 20% erfbelasting voor partner/kind, 36% voor andere afstammelingen, 40% voor overige erfgenamen
Daarnaast zijn er een aantal vrijstellingen:
- Partner: €804.698
- (klein)Kind: €25.490
Even een rekenvoorbeeldje:
- Stel je vader en moeder hebben samen €300k in vermogen (min schulden), je vader overlijdt, je moeder leeft nog en je hebt nog een zus.
- Je moeder "erft" €200k (€150k plus de rest gedeeld door 3). Hierover betaalt ze €0 erfbelasting ivm de hoge vrijstelling.
- Jij en je zus erven ieder €50k. Hierover betaal je ieder €2451 erfbelasting (€50k min vrijstelling, de rest keer 10% omdat je onder de €154k zit).
De meningen over erfbelasting zijn zo'n beetje verdeeld in twee "kampen". Vanuit de schenker kun je het zien als oneerlijk, omdat mijn ouders er al voor hebben gewerkt (inkomstenbelasting), spullen hebben gekocht (BTW) en wat er over was gespaard (vermogensbelasting). Daar komt dus nog eens erfbelasting bovenop aan het einde van de rit. Vanuit de ontvanger kun je het zien als geld waar je niet voor hebt hoeven werken. Ik neig meer naar de eerste categorie.
Dat vind ik echter niet het belangrijkste. Waar ik vooral over val, is dat de belastingdienst het moment van overlijden vastzet als erfmoment. Dus nu mijn vader is overleden, wordt even de status opgemaakt van hun huis, auto, spaargeld etc en wordt daarover belasting geheven. Dat is toch bizar?! Twee redenen waarom ik dat bizar vind:
- Je neemt dus een willekeurig tijdmoment om een waarde te bepalen, waarna de echte "verrekening" pas over misschien wel 15 jaar komt als mijn moeder komt te overlijden. Als de huizenmarkt dan volledig is gekelderd, is de woningwaarde tegen die tijd veel kleiner dan het erfmoment, waardoor je dus te veel belasting hebt betaald. Dat verschil in teveel betaalde belasting krijg je niet meer terug.
- Ondanks dat er nul euro is overgeheveld van ouders naar kind staat de belastingdienst al met haar hand geheven om geld te innen over een fictief rendement. Als je bijvoorbeeld in een afgelost huis woont van 6 ton en nul spaargeld hebt, komt de belastingdienst wel even bijna €15k vorderen (je moet binnen 8 maanden aangifte doen). Kun je dat niet betalen? Dan mag je een betalingsregeling of uitstel van betaling vragen, waarbij de belastingdienst bij het laatste eventueel rente kan vragen.
Ik weet niet hoe het met jullie zit, maar dit waren voor mij nieuwe dingen, waarbij ik soms echt van mijn stoel viel. Zoals gezegd, ben ik niet per se tegen erfbelasting, maar vind ik de manier van rekenen en heffen erg apart en oneerlijk. Het komt op mij over als dat de belastingdienst al klaar staat op het moment dat de begrafenis pas net achter de rug is. En dan te bedenken dat er partijen zijn die komende verkiezingen een flinke verhoging voorstellen van de erfbelasting...
Hebben jullie weleens een erfenis ontvangen en kenden jullie toen bovenstaande regels al?
12 opmerkingen:
Volgens mij zit het net een klein beetje anders. De erfenis van je vader is de helft van het totale vermogen van je ouders. Om jouw getallen aan te houden: je moeder erft 50.000 euro, de andere 150.000 euro is haar deel van het vermogen. Jullie erven beiden een derde van 150.000 euro. De waarde van de erfenis van je vader is 150.000 euro. De erfenis die je van je moeder gaat erven staat nog niet vast. Als je moeder voor haar overlijden 20.000 euro opmaakt, dan is de waarde van haar erfenis 180.000 euro. En zullen jullie beiden dus moeten afrekenen over 90.000 euro.
@Marana: bedankt voor je toevoeging. Ik had inderdaad moeten schrijven "is dat het moment waarop de erfenis van mijn vader vaststaat". Ik zal het aanpasssen.
Mijn moeder "erft" inderdaad de helft van de erfenis plus een kinddeel. Los daarvan neemt de belastingdienst het moment van overlijden als opnamemoment voor bepaling van bijv de huiswaarde.
Ik zit er helaas middenin, als langstlevende.
En ik heb begrepen dat ik als ouder de erfbelasting van mijn kinderen mag/ moet(?) betalen.
Als je nog meer informatie vindt, dan lees ik dat graag.
Ja.
Ik vind deze manier van "standaard" erven wel beter dan hoe het vroeger ging: dan kreeg je als kinderen al jouw deel van de erfenis van één ouder als die overleed, en dan moest de langstlevende ouder maar zien of hij/zij nog kon blijven wonen in het huis (want bijna de helft van het huis was nu van de kinderen) en nog genoeg had aan het overblijvende geld.
Ook wel fijn dat de langstlevende ouder de erfbelasting betaalt, want ja, het zou wel zuur voelen als je als kind geen enkele beschikking krijgt over geld of spullen tot de langslevende ouder overlijdt, maar al wel de belasting mag betalen.
Tenslotte... tot ruim 25.000 euro erfenis per kind betaal je geen erfbelasting. Dus je kunt ook denken: als je erfbelasting moet betalen, behoren je ouders tot de rijkere helft van de oudere Nederlanders...
Omdat mijn moeder al meer dan dertig jaar geleden overleden is heb ik er destijds niets mee te maken gehad. En aangezien mijn vader nog leeft heb ik er nu nog steeds niets mee te maken. Mijn vader heeft al zijn zaakjes goed geregeld, ik weet waar alles is en ongeveer hoe het allemaal werkt. Twee jaar geleden overleed mijn schoonmoeder. Zij was gescheiden en al meer dan dertig jaar alleenstaand. Er was een kleine erfenis, we hebben zelf de erfbelastingpapieren ingevuld. Dat was nog een hele klus, best ingewikkeld maar is wel goed gegaan. Dat het belastingstelsel rondom erven en nalatenschappen ingewikkeld is, en ook niet altijd logisch, geloof ik van je. Wanneer het zover is laat ik me goed informeren, ik ken iemand die zijn werk heeft gemaakt van deze materie (geen notaris) en die heeft ons twee jaar geleden ook goed geholpen.
Dit is 1 van de redenen waarom mensen een testament maken om zaken anders te verdelen. bijvoorbeeld 2 kinderen hebben beiden 2 kinderen in testament wordt gebruik gemaakt van de vrijstelling van nu niet 2 maar 6 personen. Daarnaast wordt dan ook nog geadviseerd om na een bepaalde leeftijd te beginnen met schenken met de warme hand. Ben diverse keren bij dit soort zaken betroken geweest als (aangewezen) executeur testamentair. Mijn persoonlijke ervaring is hoe meer er van te voren geregeld is des te eenvoudiger dit specifieke deel is voor de erfgenamen.
@anoniem (12:36u): het moet niet, mag wel. Vaak wordt besloten dat de langslevende de erfbelasting betaalt, aangezien de kinderen in feite nog niets hebben gekregen. Later wordt dat weer van je uiteindelijke erfbelasting afgehaald.
@Petra: ja, vroeger was alles slechter ;-) Fijn dat het nu zo geregeld is, alleen vind ik het wel zuur voor mijn ouders. Zij hebben jarenlang vanalles opgebouwd, er weinig mee gedaan en (helaas) weinig geregeld. Dan moeten ze nu een deel daarvan afstaan als erfbelasting. Dat voelt heel oneerlijk, nadat je al belasting hebt betaald over inkomen, btw en sparen. Maar zoals je ook zegt, het is ook een soort van luxe.
@mevrouw Niekje: fijn dat je ouders alles goed hadden geregeld. Die van mij hadden helaas weinig geregeld, dus ben ik dat nu aan het organiseren. Er zijn ook wat manieren om minder erfbelasting te betalen, maar daar zijn we nu te laat voor.
We hebben er zelf een hoop van geleerd. Wij zetten later alles netjes op papier en zorgen ervoor dat onze kinderen dat ook weten.
@Meer door minder: mijn ouders hebben ons wel eens wat geschonken, maar niet regelmatig. Als ik zie wat er nu over is, denk ik "waarom hebben jullie er niet zelf van genoten" of "waarom heb je het laten versloffen op een spaarrekening". Dat laatste is niet egoïstisch bedoeld, ik vind het vooral jammer dat ze er zelf weinig mee hebben gedaan.
@Petra: nog als toevoeging op het laatste. Hou er wel rekening mee, dat het huis van je ouders (min hypotheek) ook wordt meegeteld als vermogen. Die €25k vrijstelling lijkt dus veel, maar daar zit je al snel aan als je ouders een afbetaald huis hebben.
Mijn ouders hebben ons kinderen vroeger een grote schenking op papier gedaan. En de jaren daarna steeds een kleinere schenking. Daardoor hadden zij als het ware een schuld bij ons als kinderen. Toen mijn moeder 12 jaar geleden overleed ( mijn vader was al overleden. Het huis is toen verkocht, was veel overwaarde maar wij hoefden door die schuld aan ons als kinderen geen erfbelasting te betalen.
Een reactie posten