Mijn Masterplan (3/4) - risico's

In deel 1 van mijn Masteplan heb ik uitgelegd welke inkomsten we nodig hebben om te stoppen met werken op ons 58e (€50k). In deel 2 hoe we dit bij elkaar vergaren middels dividend-groeibeleggen. Het effect van dividend herbeleggen en dividendgroei bleek enorm te zijn. Nu hoor ik iedereen al roepen "maar wat als de beurs instort, dan ben ik toch al mijn geld kwijt?". Omdat beleggen inderdaad niet risicoloos is, in dit derde deel van mijn Masterplan aandacht voor risico's.

Koersbewegingen

Over koersbewegingen kan ik heel kort zijn: dat maakt weinig uit, zolang het dividend maar in stand blijft.

Scenario 1: de koers daalt
Als de koers van een aandeel daalt, wordt het aandeel goedkoper. Het dividendrendement wordt hoger (bij gelijkblijvend dividend) en je kunt meer aandelen kopen voor hetzelfde geld. Als een aandeel voorheen €50 was met een dividend van 5% en het daalt naar €40, wordt het dividendrendement 6,25%. Tevens kun je nu 12 hele aandelen kopen van €500, waar je eerst 10 aandelen kon kopen. Je vermogen daalt met de koers, maar nieuwe aankopen leveren meer inkomsten op. Aangezien ik primair inkomsten wil genereren, zou je bijna zeggen dat het (tijdelijk) dalen van de koers iets positiefs is.

Een beurscrash zoals in 2000 of 2008 is natuurlijk nooit fijn. Bij een flinke koersdaling zal ik ook balen dat ons vermogen slinkt. Maar dan zal ik het moeten uitzitten en focus proberen te houden op dividendgroei.


Scenario 2: de koers stijgt
Als de koers van een aandeel stijgt, wordt het aandeel duurder. Het dividendrendement wordt lager (bij gelijkblijvend dividend) en je kunt minder aandelen kopen voor hetzelfde geld. Als een aandeel voorheen €50 was met een dividend van 5% en het stijgt naar €60, wordt het dividendrendement 4,16%. Tevens kun je nu 8 hele aandelen kopen van €500, waar je eerst 10 aandelen kon kopen. Je vermogen stijgt met de koers, maar nieuwe aankopen leveren minder inkomsten op.

Omdat in dit scenario de inkomsten minder snel groeien, levert dit een risico op voor mijn plan. Ik heb dan namelijk niet voldoende inkomsten om rond te komen. Aangezien ons vermogen in dit geval stijgt, kan ik alsnog een tussenweg kiezen tussen volledige dividendinkomsten en een deel van ons vermogen opeten (zie deel 1).

Dividendverlaging

Als een bedrijf (om wat voor reden dan ook) het dividend verlaagt, zorgt dat voor minder inkomsten. Ook betekent het vaak dat de koers een klap krijgt, aangezien veel beleggers het aandeel zullen verkopen. Dit kun je opvangen door ook te verkopen (kapitaal veiligstellen) of door het te accepteren door middel van een goede spreiding (moet je altijd al doen).

Stel het dividend van een bedrijf zakt in elkaar met 50%. Hierdoor zakt de koers bijvoorbeeld ook 50% in (hele slechts situatie). Als je 50 bedrijven in je portefeuille hebt met gelijke verdeling en ongeveer gelijk dividendrendement, betekent dit dat je vermogen en dividendinkomsten 1% lager worden. Geen enorme ramp zou ik zeggen.

Zo'n situatie is erg onwaarschijnlijk als je goed onderzoek hebt gedaan naar de bedrijven waarvan je aandelen koopt. Dividend aristocrats bijvoorbeeld zijn allemaal grote, solide bedrijven waarvan het dividend of de koers niet zomaar met 50% zullen dalen. Maar zelfs als dat gebeurt, is er nog geen nood aan de man dus.

Valutarisico

Valutarisico is het risico dat je loopt als je aandelen in andere valuta koopt. De precieze definitie kun je hier vinden. Waarom zie ik dit als risico? Omdat ik een groot deel heb belegd in Amerikaanse aandelen. De wereld van dividend-groeibeleggen vindt namelijk plaats in Amerika, daar moet je zijn voor dividend-groeiaandelen. In Europa zijn ook bedrijven te vinden met stabiele dividendgroei (denk aan Unilever), maar ze zijn een stuk schaarser. Daarom bestaat een groot deel van mijn portefeuille uit Amerikaanse aandelen, in dollars, dus onderhevig aan valutarisico. Uiteindelijk leef ik in Nederland en zal ik dus dollars moeten omzetten naar euro's.

Simpel gezegd: als de dollar in waarde daalt t.o.v. de euro, daalt mijn portefeuille-waarde en dividend mee. En vice versa. Twee voorbeelden:

1. Dollar daalt t.o.v. euro:

• Bij inleg: 
• eur/usd koers bij aankoop: 1,16
• inleg: €10.000 = $11.600
• dividend (voorbeeld): $500 = €431

• Na 20 jaar:
• eur/usd koers: 1,6
• waarde portefeuille: $11.600 = €7.250
• dividend (voorbeeld): $500 = €312

Mijn portefeuille en het dividend zijn na 20 jaar dus 28% minder waard geworden (in euro's).

 2. Dollar stijgt t.o.v. euro:

• Bij inleg: 
• eur/usd koers bij aankoop: 1,16
• inleg: €10.000 = $11.600
• dividend (voorbeeld): $500 = €431

• Na 20 jaar:
• eur/usd koers: 0,85
• waarde portefeuille: $11.600 = €13.647
• dividend (voorbeeld): $500 = €588

Mijn portefeuille en het dividend zijn na 20 jaar dus 36% meer waard geworden (in euro's).

De waarden 1.6 en 0,85 zijn niet willekeurig gekozen. Terugkijkend naar de afgelopen 20 jaar waren dat de maximale en minimale waarde van de euro/dollar-koers (1,16 was de waarde vorige maand). Hieronder de eur/usd koers van de afgelopen 50 jaar.

Als ik dus in 2003 in 1 keer €10k had belegd in dollar-aandelen, had ik in de periode erna mijn vermogen en dividend (in euro's) 38% zien dalen. 

Het uitgekeerde dividend vertoont hetzelfde effect. De figuur hieronder laat de dividend-inkomsten zien in euro's als ik iedere maand $100 aan dividend ontvang. Over de afgelopen 50 jaar kreeg ik gemiddeld €90 dividend per maand, over de afgelopen 20 jaar €85. Minimum is €64 (38% daling, net als de euro/dollar koers van hierboven).

Wat leer ik hier nu allemaal van? 

• Valuta-schommelingen zijn een reëel risico voor mijn vermogen. Het kan zomaar 30% minder waard worden dan nu.
• Dit geldt ook voor het dividend. Het kan soms €150 zijn, maar ook jaren €64 van iedere $100 die ik ontvang. Gemiddeld krijg ik €85 van $100 dividend. Hier moet ik dus rekening mee houden in mijn toekomstberekeningen.

Wat kan ik eraan doen:

1. Niet alles beleggen in Amerikaanse aandelen (zoeken naar euro-dividendaandelen).
2. Spreiden: door 20 jaar lang iedere maand in te leggen, demp ik het valuta-effect. Ik heb het zelfs uitgerekend: als ik in 1968 in 1x €10k had ingelegd (toen $9483), zou dat vandaag €8148 waard zijn (dus 18% minder). Als ik iedere maand €100 inleg (totaal 609 maanden = €60.900), zou dat vandaag $69.800 waard zijn, oftewel €59.964, dus slechts 1,5% minder!
3. Rekening houden met valutaschommelingen in mijn dividend. Zoals ik al eerder zei, is vermogen secundair.
4. Relativeren. Bovenstaande berekeningen zijn erg absoluut en houden geen rekening met andere effecten:

• Amerikaanse bedrijven hebben veel buitenlandse inkomsten. Winsten zijn dus al afhankelijk van valuta-schommelingen.
• Als de dollar daalt, stijgen meestal de koersen. Dit omdat US aandelen dan goedkoop zijn voor buitenlandse investeerders.
• In 20 jaar tijd stijgen aandelen gemiddeld 7% per jaar, dus na 20 jaar staan ze 140% hoger. Dat relativeert een mogelijke dollar-daling van 30% al wat.
• Een lagere dollar betekent ook dat ik meer aandelen kan kopen per euro en dus meer dividend krijg. Dus als de dollar 30% daalt, daalt mijn vermogen en dividend 30% maar krijg ik ook 30% meer aandelen en dividend voor mijn euro's. Doordat ik iedere maand inleg, kun je dit effect dus flink dempen.

Samenvatting

• Koersbewegingen maken weinig uit, zolang het dividend maar in stand blijft.
• Dividendverlaging kan ik prima opvangen door spreiding in kwalitatieve bedrijven.
• Impact van valutaschommelingen op vermogen valt mee, mits ik voldoende spreid in tijd en in euro/dollar aandelen. Pas als ik niet meer maandelijks inleg, gaan schommelingen meespelen.
• Als ik alles in US aandelen beleg, moet ik er rekening mee houden dat:
• Worst-case $100 aan dividend €64 oplevert. Dit is echter zeer worst-case.
• Gemiddeld $100 aan dividend €85 oplevert

De worst-case aanname vind ik echter erg negatief. Daarin zijn namelijk alle bovenstaande afwegingen en effecten niet meegenomen. Ook is daarin niet meegenomen dat het dividend ieder jaar blijft groeien, ook al herbeleg ik het niet meer. Daarom hou ik de gemiddelde case aan.

Update: na een fout te hebben gevonden, heb ik nog een laatste deel 4 gemaakt.