14 september 2025

Verkiezingsretoriek

De verkiezingen komen eraan, de partijprogramma's zijn uit de kast getrokken en de stellingen vliegen alweer in de rondte. Aangezien ik financiën interessant vind, hou ik bepaalde aspecten wat meer in de gaten. Dat gaat dan over hypotheekrenteaftrek (HRA), erfbelasting, inkomstenbelasting en het nieuwe box3-stelsel.

Los van mijn politieke voorkeur, trek ik soms mijn wenkbrauwen op bij wat er allemaal geroepen wordt. Zo verbaas ik mij erg dat er zoveel gepraat wordt over afschaffing van de HRA. Ten eerste omdat dat al jaren geleden (2019/2020) is aangekondigd met een afbouwperiode, maar nu opeens "onhoudbaar" is voor sommige partijen. Ten tweede was 2020/2021 een mooi moment geweest om het per direct af te schaffen voor nieuwe hypotheken. Toen stonden de rentes namelijk historisch laag. Met 1,3% rente krijgen wij netto €50 aan HRA per maand. Van mij mag dat dus gestopt worden. Maar goed, dat is toen niet gebeurd en nu is het goede verkiezingsretoriek. Daarnaast wordt er vanalles geroepen over erfbelasting en hoe oneerlijk dat wel niet is. Erfbelasting naar 40% of 75%, noem maar op. Goed, daar hebben we het al eerder over gehad.

Daarbij kwam vandeweek de eerste partij (D66) die wil gaan snijden in de AOW. Het idee is om de AOW niet meer mee te laten groeien met het minimumloon. Leuk bedacht voor de jonge kiezers, want AOW is voor hun vaak nog een "ver-van-mijn-bed-show", maar in mijn ogen is dit een eerste stap naar het verder tornen aan de AOW. Als we nu gaan draaien aan de AOW-knop is de weg open naar het inkomensafhankelijk maken hiervan. "Want meneer, u heeft toch voldoende vermogen en inkomen daarvan? Dan kunt u ook wel met minder AOW uit". Ondanks dat mijn blog "eerder stoppen zonder AOW" als subtitel heeft, ben ik geen voorstander van dit soort bewegingen. De AOW is een opgebouwde zekerheid, daar moet je niet aan gaan draaien. Voor mij niet, maar al helemaal niet voor mensen die er afhankelijk van zijn.

Noem me sceptisch, noem me argwanend, maar ik zie het al voor me. In 2019 heb ik al eens geschreven dat de hypotheek- en pensioenpotten een doorn in het oog zijn van onze overheid. De pensioenen worden nu langzaam losgeweekt naar individuele potjes en ook annuïtaire en lineaire hypotheken (met aflossing) zijn verplicht sinds 2013. Dat betekent dat het straks heel duidelijk is wat jij aan vermogen, hypotheek- en pensioengelden hebt staan. En dat kan dus ook prima belast worden. Er komen nu al geluiden dat we blij mogen zijn dat het huis niet naar box3 wordt geheveld. Het feit dat het zo wordt gecommuniceerd betekent dat het dus slechts een kwestie van tijd is. Zoals gezegd, misschien ben ik onterecht negatief. Ik ben vooral sceptisch omdat het tegenwoordig in Nederland blijkbaar normaal wordt gevonden om te praten over het herverdelen van andermans vermogen of inkomsten. Alsof het niet iemands eigen verdiende geld is.

Zoals gezegd, in deze verkiezingen is er voldoende om in de gaten te houden op financieel vlak. Daarnaast zijn er natuurlijk allerlei andere aspecten zoals migratie, woningcrisis, klimaat en veiligheid. Nederland is inmiddels erg verdeeld als het om dit soort aspecten gaat. We lijken wel op twee grote kampen uit te draaien, die elkaar nu al uitsluiten. Ik ben benieuwd komende maanden.


Waar let jij op bij de komende verkiezingen?

12 opmerkingen:

Quint zei

Op financieel vlak kijk ik onder andere inkomsten uit vermogen versus arbeid.
Veel partijen vertellen bewust halve waarheden. Bijvoorbeeld door te stellen dat inkomsten uit arbeid veel zwaarder worden belast dan inkomsten uit vermogen. Geld maken met geld wordt zogenaamd nauwelijks belast. Bovendien stijgt de ongelijkheid, worden rijken steeds rijker en beschikt de top 0,1% in Nederland over een steeds groter aandeel van het totale vermogen.

Alle partijen weten dat dit niet helemaal waar is. Maar er is natuurlijk wel geld te halen bij mensen met een volle spaarrekening en overwaarde. Ik ben erg benieuwd naar hun uitleg bij deze verkiezingen.

Wat ik zie:

Het vermogensaandeel van de 10% meest vermogende huishoudens loopt al jaren terug! Van 70% in 2015 naar 56% in 2023.
Voor de 1% meest vermogende huishoudens geldt hetzelfde. Van 32% in 2015 naar 23% in 2023.
En ook de top 0,1% bezit relatief steeds minder; 13% in 2015 en 10% in 2023.
(bron CBS)
Het omgekeerde van wat mij doet geloven (bron CBS).
Verder is er bij de top 0,1% natuurlijk nauwelijks iets te halen. Het zijn slechts 8.200 huishoudens die zo’n €260 miljard bezitten en die zijn zo weg uit Nederland. Het is wel een goed argument om de middenklasse meer vermogensbelasting te laten betalen.

Dan hoor ik vaak dat je op inkomsten uit vermogen nauwelijks belasting hoeft te betalen. Dit is mijn indicatieve rekenvoorbeeld (2025) voor een alleenstaande die €36000 per jaar verdient:

Inkomsten uit ARBEID
13,5% belasting - ca. €5000
Geldontwaarding wordt in de loop der tijd gecompenseerd.
Je houdt er dus €31000 aan over, dat valt best mee.

Inkomsten uit SPAREN/DEPOSITO’S
Je moet zo’n €1,6 MIO op een deposito zetten tegen 2,2%
23% belasting – ca. €8000
echter met 3% geldontwaarding is je rendement op vermogen uiteindelijk -/- €21.000
Dus je betaalt meer belasting en je vermogen holt vanzelf uit. De manier om arm te worden is een spaarrekening.

Obligaties en verhuur onroerend goed schrijf ik maar niet op, want daar hou je nog minder aan over.

Inkomsten uit BELEGGEN
Je moet zo’n €514k beleggen met een gemiddeld rendement van 7% om er €36k aan over te houden
27% belasting, ca. €10.000
Ook hier heb je last van zo’n 3% inflatie, dat kost je €15000 dus je houdt netto €10k over!
De reële belasting is dus eigenlijk ongeveer 50%

Leven van inkomsten uit vermogen is dus helemaal niet zo makkelijk en het wordt nu feitelijk al (te) zwaar belast. Ik ben erg benieuwd naar de standpunten van de diverse partijen en zal deze rekenvoorbeelden ook voorleggen.

Mr Groeigeld zei

@Quint: bedankt voor je uitgebreide antwoord.

Er wordt veel uitvergroot door partijen en de media. Belasting op vermogen is er een van. Men definieert helemaal geen harde getallen en er wordt vanalles geroepen. Waar "tax the rich" vooral ging over de superrijken, wordt de Nederlander die jaren zijn best heeft gedaan met zuinig leven en aflossen weggezet als "rijk" en veroordeeld met argument "oneerlijk". De echte rijken worden niet verder belast, omdat dat simpelweg niet gaat. Ten eerste door creatieve belastingconstructies, ten tweede omdat het slecht is voor de economie als investeerders hun biezen pakken. De lasten komen dus te liggen bij de groep van zuinige spaarders/investeerders/aflossers, daar waar absoluut gezien al vaak de meeste belasting wordt betaald. Als dat wordt doorgevoerd, wordt ondernemerschap, creativiteit en je hoofd boven het maaiveld steken afgestraft, wat de Nederlandse economie verder zal uithollen.

Eén vraag erbij, hoe kom je aan die 27% belasting over de 36k aangroei?

Anoniem zei

Is het raar om aan de AOW knop te draaien ? De aow is er volgens mij gekomen toen er niet veel pensioen werd opgebouwd. Dat is nu heel anders. Laten we hopen dat we naar meer opbouw pensioen door zzp ers toegaan want daar zit nog wel een fors tekort denk ik. Tarieven verlagen ivm verlaging van toeslagen zou ook heel goed zijn. Huis naar box 3 en belastingvrije voet flink omhoog, rendement eigen woning op 1% zetten.

Quint zei

Eerst had ik een AOW opbouw gebaseerd op 70% van mijn eindloon, incl AOW. Want daar kon je goed van leven op gelijk niveau. Toen werd het 70% van het middenloon, inclusief AOW. Daarna is de pensioenopbouw gemaximeerd. De rest kon je zelf wel sparen, incl AOW. Als nu de AOW er deels vanaf wordt gehaald getuigt dat van een onbetrouwbare overheid. Hoevaak wil je de regels tijdens het spel wijzigen.

Eigen huis naar box3, daar is toch het huurwaardeforfait destijds voor bedacht? Omdat je investeert in een huis als een soort belegging waar je in woont. Daarom mochten de kosten worden afgetrokken, later alleen de rente, nu deels de rente. Straks geen HRA en dan ook box3 en huurwaardeforfait?

Ik begin me als een salami te voelen, bij alle verkiezingen een plakje eraf.

Luxe of Zuinig zei

Ik hoor een hoop poespas over de HRA inderdaad, maar zoals jij ook stelt is deze allang geleden aangepast. De vraag is nu of het eerlijk is om dit nu alsnog te doen, zeker gezien de hoge huizenprijzen van de afgelopen tijd in combinatie met de hogere rente. Zoals jij ook terecht stelt was het moment daarvoor enkele jaren geleden met een lage rente. Dat moment is weg en ik vermoed dat dit voor sommige mensen toch echt een flinke aderlating kan zijn op hun maandbudget.

Verder hoor ik ook veel over het basisinkomen. Gratis geld voor iedereen! Geen toeslagen meer en, als het basisinkomen er zou komen (dat staat er dan weer niet) weg met de AOW, want je hebt al een basisinkomen.

Maar zoals altijd met de verkiezingstijd is het vooral ruimte krijgen in de media, en om dat weer voor elkaar te krijgen moet je hippe zaken roepen zonder onderbouwing of "Hoe" dit dan gaat werken en vooral hoe we dit gaan bekostigen.

Met andere woorden, ik berust mij meer op de algemene trend van de partijen, welke topics spelen er en welke maken kans in een nieuwe kabinet gezien de neuzen dezelfde kans op gana. Pas als de verkiezingen zijn geweest komen we erachter wat er echt gaat veranderen.

Qua partij... Ik ben er nog niet over uit waar ik op ga stemmen. Het is tot op heden nog een hoop geroeptoeter. Ik moet er nog voor gaan zitten waar ik tegenwoordig het meest mee kan identificeren. Het landschap is in ieder geval behoorlijk veranderd de afgelopen tijd en daarmee ook mijn stemgedrag. Ik hoop echter dat we minder partijen hebben die zetels krijgen en grote blokken zodat er weer eens 4 jaar kan worden geregeerd en plannen doorgeduwd kunnen worden.

Quint zei

Ik ga uit van een rendement van 7% op aandelen en 3% inflatie.

berekening 1
Teneinde €36 rendement te halen heb je €514.286 aan aandelen nodig.
Zonder fiscaal partner betaal je hierover €9.664 belasting.
9664/36000 = 27% belasting (maar je vermogen holt uit)

berekening 2 (vind ik eigenlijk juister)
Met een rendement van 7% en een inflatie van 3% heb je feitelijk 4% vermogensgroei.
Teneinde hiermee €36.000 rendement te halen zonder in te teren heb je €900.000 aan beleggingen nodig.
Zonder fiscaal partner betaal je hierover €17.829 belasting (2025)
17829/36000 = 50% belasting (met behoud van vermogen)

De belasting is bepaald met 'berekenhet.nl'
Om 7% rendement te halen moet je risicovol beleggen. Die risicopremie zou je eigenlijk ook moeten meenemen.

Conclusie: inkomsten uit vermogen wordt voor de middenklasse nu veel zwaarder belast dan inkomsten uit arbeid.

Mr Groeigeld zei

@Quint: bedankt voor je uitleg. Zo zal de overheid de vergelijking vast niet zien. Daarnaast wordt het inmiddels als normaal gezien dat je flink belasting betaalt over je vermogen, want "je hebt er niets voor hoeven te doen". Men vergeet even dat er jaren van sparen, bezuinigen en investeren achter zit. Blijkbaar ziet men meer in straffen van goed gedrag en belonen van het maken van schulden en over de balk gooien.

Mr Groeigeld zei

@anoniem (22:51u): draaien aan de aow (en andere knoppen die je noemt) heeft veel impact die niet gelijk zichtbaar is. De regels worden simpelweg veranderd tijdens het spel, zoals Quint ook aangeeft. Daarnaast betaal ik als werkende mee aan de AOW van de huidige generatie gepensioneerden, en tegelijkertijd bouw ik zelf recht op een toekomstige AOW-uitkering op. Dus door nu opeens aan de AOW knop te draaien crëer je juist een pensioengat en instabiliteit.

Mr Groeigeld zei

@luxe of zuinig: vooral dat laatste ja. Er wordt een hoop verkiezingsretoriek uitgezonden door veel partijen, waarbij inderdaad de vraag is hoeveel er uberhaupt overblijft. Feit blijft dat onze portemonnee een belangrijk speerpunt is geworden om ongevraagd besluiten over te nemen. Ik snap wel dat investeerders en vermogenden hun biezen pakken en naar het buitenland gaan.

Zelf moet ik ook nog eens bekijken waar ik uitkom. Misschien moeten we ook een zeteldrempel instellen, dan wordt men misschien gedwongen om meer samen te werken.

Anne. J. zei

AOW alleen met inflatie verhogen (ipv koppelen aan minimum loon) lijkt mij een prima plan, de armoede onder gepensioneerden is lager dan welke andere inkomensgroep ook. En dat levert echt veel geld op. En voor de degenen die dan te wijnig overhouden zijn er nog wel wat belastingkortingen, toeslagen etc. te regelen.

Mr Groeigeld zei

@Anne: waarom zou het iets moeten opleveren als mensen hun leven lang hebben gewerkt, gespaard en een AOW hebben opgebouwd? Daarnaast zijn koppelen aan minimumloon en verhogen met inflatie aan elkaar gerelateerd.

Anne J. zei

AOW spaar je niet, er is geen groot AOW spaarfonds. AOW moet door de huidige werkenden en belastingbetalers betaald worden, en hoe meer AOWérs en hoe hoger de AOW, hoe groter de druk op de begroting. De hoogte van de AOW kan je mijn inziens prima koppelen aan inflatie en niet ook nog eens extra verhogen, zoals de laatste tijd met het minimumloon is gebeurd, dat is fors meer dan inflatie gestegen. Dit jaar is het minimumloon met 5,17% gestegen en dat is meer dan de inflatie. In de periode 2019-1024 is het met ongeveer 30% gestegen. AOW dus ook en dat is voor heel veel gepensioneerden echt helemaal niet nodig.