Allereerst een voetnoot bij de host. Sander is een opinieschrijver/maker, was hoofdredacteur van Quote en als telg van een grafelijke tak zelf een welgesteld iemand. Dat is belangrijk om te weten als je de serie gaat bekijken, aangezien hij in de serie zelf wat vooroordelen toetst over rijk/arm.
Laat ik vooropstellen: ik vond het een interessante serie. Er zijn soms flinke verschillen tussen rijk en niet rijk, wat leidt tot kansenongelijkheid. Ik ben fel tegenstander van kansenongelijkheid. Iedereen zou dezelfde kansen moeten krijgen, los van of je arm of rijk bent. De serie laat zien, dat dit niet zo is. Dus goed dat hij dat aan de kaak stelt. Ook het concept vond ik wel interessant.
Tijdens het kijken van de afleveringen gingen mij wel een aantal dingen jeuken. Laat ik ze op een rijtje zetten:
- Algemeen: een verschil is een feit, ongelijkheid zit in je hoofd. Dat gaat in dit geval over vermogen, niet over kansen. Ik ben sterk tegenstander van kansenongelijkheid, dat moeten we zoveel mogelijk oplossen. Alleen vlecht de hele serie kansen- en vermogensongelijkheid door elkaar. Vermogensverschillen kunnen leiden tot kansenongelijkheid, maar in de serie wordt gedaan alsof dat de enige reden is. Terwijl er ook allerlei andere complexere aspecten bij komen kijken, zoals motivatie, initiatief, intelligentie etc. Daarnaast wordt niet duidelijk waar de grens wordt gelegd. Wat is "rijk" en wat "arm".
- In discussies over vermogen gaat het vaak over mensen die vermogen hebben georven, die op een bevoorrechte plaats zijn geboren of self-made miljonairs. Dat is het beeld van Sander van de rijken (namelijk de positie waarin hij zichzelf bevindt). Er worden daarmee algemene stellingen gedaan over belastingen en de oneerlijkheid hiervan in de samenleving, terwijl vaak voorbij wordt gegaan aan mensen die er hard voor hebben gewerk. Niet iedereen heeft vermogen, omdat ze het hebben ontvangen. Hierdoor doet men alsof het geld dat zij hebben verdiend algemeen goed is.
- In de tweede aflevering gaat het over huisjesmelkers. Tijdens de aflevering blijkt, dat Sander ooit ook een pand heeft verhuurd (en hiermee net gestopt is). Goed dat hij het probleem zelf inziet, maar het geeft een wat wrange smaak. Als klap op de vuurpijl sluit hij de aflevering af met de tevreden opmerking, dat de verkoop van zijn appartement hem zojuist een ton extra heeft opgeleverd. Dat is wat vreemd als je een programma presenteert over vermogensverschillen.
- Als je mensen interviewt, moet je ook openstaan voor hun verhalen, zowel positief als negatief. Dat gaat regelmatig mis in de serie. De verhalen van de "armen" worden uitgebreid neergezet, terwijl het verhaal van "rijken" vaak eenzijdig wordt neergezet en zelfs wordt afgekapt. Sander legt vooral uit waarom hij vindt dat iets moet zijn, maar vraagt niet door naar de redenen van anderen. Dat gebeurt bij een gesprek met zijn ouders, maar als toppunt bij een pandjesbaas in Amsterdam, waarbij zelfs is ge-edit in zijn verhaal als hij een tegengeluid wil laten horen.
Een verhaal heeft altijd twee kanten. Als je een serie maakt over vermogensverschillen en de impact daarvan, probeer dan niet alleen je eigen beeld te belichten. Of hoe erg "het systeem" in elkaar zit, om daarna te zeggen "de overheid moet mensen voorzien van een woning" of dat je zelf een ton extra hebt overgehouden aan een pand-verkoop. Het systeem zijn wij grotendeels zelf. Je kunt daarvoor alleen kijken naar de overheid of naar egoïstische rijke mensen, maar daarmee versterk je het Calimero-effect alleen maar. Probeer vooral mensen te helpen door ze handvaten te geven.
Als vervolg van de serie heb ik het boekje "Sander en de brug" gelezen. Dat is een soort vervolg met hoe de veranderingen aan te pakken. Tja, ik wil dit artikel niet tot een "rant" maken, maar hierbij werd mijn jeuk nog groter. Het lijkt wel een verkiezingsprogramma, vol met partijprogramma, voorstellen en termen als "sociaal contract" en "het collectief". Komt een beetje communistisch over. Met sommige voorstellen hieruit (zoals gratis ontbijt voor alle kinderen) ben ik het helemaal eens, maar bij anderen heb ik grote vraagtekens, met name het meer werken, verhogen van belasting op pensioenen en belasting op erven (75-90%).
Het voelt een beetje als dat je rummikub zit te spelen en iemand gaat "even iets proberen". Er wordt vanalles voorgesteld, geschoven, zonder de echte impact te kennen. Waarbij allerlei plannen op de schop gaan en iedereen aan het einde van de rit niet meer weet hoe de puzzel goed te leggen. Als voorbeeld: het besluit van een paar jaar geleden, dat ouderen langer in hun woning moeten blijven wonen, blijkt nu een van de oorzaken dat de woningmarkt dichtslibt. Oftewel, een kleine wijziging kan grote effecten hebben. Niet dat we niets moeten veranderen, maar we hebben in Nederland zo'n kaartenhuis gemaakt van belastingen, toeslagen en subsidies, dat het lastig is alles in één keer om te gooien.
En ja, ik ben me ook bewust van het feit dat ik een typisch "blanke man met goede baan" ben. Dus ook ik heb mijn vooroordelen en bias. Alleen heb ik geen rijke komaf, heb ik geen erfenis of andere zak geld gekregen, maar heb ik mezelf ontwikkeld en hebben we thuis veel gedaan om richting fianciële onafhankelijkheid te bewegen, inclusief enkele offers. Dus ja, iedereen moet gelijke kansen krijgen, maar het gaat niet alleen over vermogensongelijkheid en belastingen, ook over zelf kansen willen creëren en andere persoonlijke aspecten.
Kijk zelf maar eens naar de serie en vorm je eigen beeld. Ik vond het in ieder geval interessant om naar te kijken en bij stil te staan.
Hebben jullie de serie ook gezien?
5 opmerkingen:
Ik ben natuurlijk heel erg de doelgroep :) maar toch heb ik de serie nog nooit gezien! Toch eens inhalen.
Ik ga er niet naar kijken; ik krijg enorme jeuk van hem.
Bij gelijke salarissen voor iedereen verdienen we op termijn verdienen allemaal weinig. Het leidt tot economische stagnatie, terwijl men doet alsof dat gelijkheid is. Zo werkt het zeer zwaar belasten van vermogen ook contraproductief: het ontmoedigt sparen en investeren, wat ons uiteindelijk allemaal armer maakt. Nederland heeft het economisch goed, mede omdat we van oudsher een spaarzaam volk zijn.
1% van de rijkste Nederlanders bezit 28% van het vermogen, zo’n argument wordt vaak gebruikt om extra belastingen in te voeren. Echter, superrijken vinden manieren om te ontsnappen, door te vertrekken of belastingconstructies. Het zijn uiteindelijk de spaarzame en ondernemende Nederlanders die extra worden belast.
Grote erfenissen of giften mogen van mij worden belast, maar 20% voor kinderen en 40% voor vreemden lijkt mij redelijk.
Volgens mij is Schimmelpenninck geboren met een zilveren lepel in zijn mond, en heeft zelf geen kinderen. Vindt nu dat erfenissen zwaar belast moeten worden en wil een ton uitdelen aan alle 25-jarigen. Een mooie boost voor de huizenprijzen, maar die kan je als fictieve waardestijging belasten.
Doet me denken aan het succes van het communisme waarbij iedereen in gelijke mate arm werd, tenzij je bij het clubje hoort.
Maar eigenlijk kan ik er niet over oordelen, want ik zie zijn programma's niet :-)
@Quint: zo te lezen zitten we aardig op een lijn. Begin 2024 schreef ik ook al over het verslechterde investeringsklimaat in Nederland (zie hier: https://groeigeld.blogspot.com/2024/03/de-toekomst-van-nederland.html). Met alle extra belastingen op vermogen en investeringen denk ik, dat we ons land achteruit helpen ipv vooruit. Grote investeerders zullen ons land inderdaad gaan mijden. Daarnaast moet Nederland het ook hebben van de kennis-economie. Als je hogere inkomens nog zwaarder gaat belasten, wat denk je dan dat de hoger opgeleide mensen gaan doen? Juist, niet in Nederland wonen/werken. Daarnaast, waarom zou ik mij nog 50-60 uur in de week uitsloven voor mijn baan, terwijl ik ook 40u als kapper/winkelmedewerker/postbode (allemaal prima beroepen) kan werken, iets minder verdien (wat dat is het gevolg van nivellering) en wel om 17u de deur achter me dicht kan trekken met een stuk minder stress en gedoe?
Om alvast de reacties voor te zijn over "breedste schouders moeten de zwaarste lasten dragen": dat doen de mensen met een hoger salaris al. Iedere euro die ze meer verdienen wordt meer dan 50% belast. Relatief gezien betalen ze wellicht minder belasting, maar absoluut gezien dragen ze zeker de zwaarste lasten. Als we dat nog verder gaan belasten, holt de Nederlandse economie hard achteruit. En wie gaat dan alle voorzieningen en toeslagen betalen?
Sander Schimmelpenninck kwam op mij wel prima over, al houdt er wat aparte meningen op na over vermogen en belasting. Omdat hij het in zijn schoot geworpen heeft gekregen, lijkt zijn beeld te zijn, dat alle rijken dat hebben. Daarmee vindt hij dat de rest van Nederland ook meer moet gaan betalen. Zoals je zegt, iets met een zilveren lepel in zijn mond.
Ondanks bovenstaande vond ik de serie wel goede thema's aanspreken, o.a. kansenongelijkheid tussen arm en rijk. Laten we alleen niet doen, dat dit alleen maar komt door vermogens en belastingen. Dit verschil komt ook door allerlei andere aspecten.
Tja ook ik heb mij via een goede opleiding van kansarm naar kansrijk gemanoeuvreerd. Ik heb van goed onderwijs geprofiteerd, verdien daardoor een leuk inkomen en betaal daar ook belasting over. Lijkt mij wel zo eerlijk.
Ons belastingstelsel is inmiddels een onontwarbare kluwen geworden met voor iedere lobbyist en politicus met een achterban een aftrekpost of regeling. Waarbij de echt rijken door middel van Estate planning de dans ontspringen. En de belasting vooral betaald wordt door de middengroep (de grootste groep en de groep waar het het makkelijkste te halen is). Ik ben wel een voorstander van het Estlandse systeem. Eenvoudig en geen aftrekposten. Volledig digitaal en heel simpel, waardoor er veel minder ambtenaren nodig zijn. En al die belastingadviseurs ook een ander beroep hebben moeten kiezen. Verlaging van de belasting op de eerste schijf en verhoging van de derde schijf, waardoor de laagste inkomens gewoon meer te besteden hebben. En niet om allerlei subsidietjes hoeven te bedelen. Korting op zorgverzekering via de gemeente, maar wel met gedwongen keuze zorgverzekering, sportles voor de kinderen (misschien willen die kinderen wel op dj les, maar dat valt niet onder de regeling, bijdrage voor een pc etc. etc.). Laat mensen lekker zelf bepalen waar ze hun geld aan uitgeven. En als de echt rijken dan ons land willen verlaten, omdat de Estate planning niet meer werkt, daar is het gat van de deur. Veel plezier in "Verwegistan". Ik woon graag in een land waar de wegen goed zijn, het water uit de polder tijdig wordt weggepompt, we een onafhankelijke rechtspraak hebben, goed onderwijs toegankelijk is voor iedereen die wil leren etc. etc. Dat kost nou eenmaal geld en daar moet dan ook belasting voor worden betaald. Dat hoort nu eenmaal bij in Nederland willen wonen.
Ik ga die serie van Sander Schimmelpenninck ook maar eens bekijken. Ben benieuwd.
Nee ik kijk geen series en eigenlijk ook al jaren geen Tv., zo zonde van mijn tijd.
Een reactie posten